Atamanlıq sözü Azərbaycan dilində əsasən mənfi kontekstdə işlənir və "başçılıq" mənasını verir. Lakin sadəcə "başçılıq" demək kifayət deyil, çünki atamlıq özündə müəyyən bir rəngarəngliyi, sərtliyi, hətta zorakılığı əks etdirir.
Daha dəqiq desək, atamanlıq, bir qrup insanı, qüvvə, təhdid və ya qorxu ilə idarə etmək, onlar üzərində sərt və avtoritar bir hakimiyyət qurmaq deməkdir. Bu, demokratik və ya qanuni bir rəhbərlik deyil; əksinə, özbaşınalıq, zülm və ədalətsizliklə xarakterizə olunan bir rəhbərlik formasıdır. Atamanlıq edən şəxs öz gücünü, tez-tez qanunsuz yollarla qazanmış və öz məqsədlərinə çatmaq üçün hər hansı bir vasitədən istifadə etməkdən çəkinmir.
Tarixi kontekstə nəzər salsaq, ataman sözü qədim dövrlərdən bəri müxtəlif türkdilli xalqların arasında ordu və ya bəzi hərbi dəstələrin rəhbərinə verilən ad olub. Lakin zaman keçdikcə bu sözün mənası dəyişib və indi əsasən mənfi bir konnotasiya daşıyır. Atamanlıq etmək, bir növ özbaşınalıqla hakimiyyət qurmaq, ədaləti pozmaq və qanunsuz əməllər törətməklə öz məqsədlərinə çatmağa çalışmaq deməkdir.
Beləliklə, "atamanlıq" sözünün mənasını sadəcə "başçılıq" kimi təqdim etmək yetərli deyil. Bu sözün özündə qüvvə, zorakılıq, özbaşınalıq və qanunsuzluq elementləri gizlidir. Ona görə də, bu sözü istifadə edərkən diqqətli olmaq və mənasını tam olaraq anlamaq vacibdir.