Atavizm [lat. atavismus] Biologiyada atavizm, canlılarda çox uzaq əcdadlarından miras qalmış, lakin sonrakı nəsillərdə itirilmiş və ya gizli halda qalmış xüsusiyyətlərin və ya əlamətlərin yenidən ortaya çıxması hadisəsidir. Bu, genlərdəki qədim informasiyanın, uzun müddət aktiv olmasa da, yenidən ifadə olunması nəticəsində baş verir. Sözün özündə də əks olunduğu kimi, atavizm əcdadlara, köklərə qayıdışı simvolizə edir.
Atavizmlər müxtəlif formalarda özünü göstərə bilər. Bu, sadəcə kiçik bir anatomik dəyişiklikdən tutmuş (məsələn, əlavə bir əzaların olması) daha mürəkkəb fizioloji və davranış dəyişikliklərinə qədər geniş spektrdə ola bilər. İnsanlarda müşahidə olunan atavizmlərə əlavə döş məmələri, quyruq, həddindən artıq tüklülük, əlavə dişlər və s. misal göstərmək olar. Bu əlamətlər həmişə tam formada olmaya bilər və rudiment (ibtidai, qalıq) halda görünə bilər.
Atavizmlərin baş vermə səbəbi genlərin ifadə mexanizmlərinin mürəkkəbliyi ilə bağlıdır. Genlərin aktiv və ya passiv olması müxtəlif amillərdən asılıdır. Bəzən, ətraf mühitin təsiri, gen mutasiyaları və ya digər genetik hadisələr nəticəsində uzun müddət "söndürülmüş" genlər yenidən aktivləşə bilər və atavizmin ortaya çıxmasına səbəb ola bilər.
Atavizmlər, evolyusiya prosesinin və canlıların genetik tarixinin öyrənilməsi üçün əhəmiyyətli bir mənbədir. Onlar əcdadlarımızın necə olduğunu və hansı xüsusiyyətlərə malik olduğunu anlamağa kömək edir və həmçinin genlərin işlənməsi və tənzimlənməsi haqqında dəyərli məlumatlar verir. Elmi tədqiqatlar atavizmlərin təbiətini daha yaxşı başa düşmək və onların səbəblərini müəyyən etmək üçün davam edir.