Atəşlilik sözü, Azərbaycan dilinin zənginliyinə xas olaraq, həm fiziki, həm də məcazi mənalarda istifadə olunan çoxcəhətli bir termindir. Əsasən iki əsas məna daşıyır:
1. Fiziki Məna: Bu mənada atəşlilik, bir şeyin, hadisənin və ya prosesin odluluğunu, alovluluğunu, yüksək hərarətini ifadə edir. Misal üçün, "vulkanın atəşliliyi" deyərkən, onun püskürməsi zamanı əmələ gələn yüksək temperatur və alovları nəzərdə tuturuq. Bu mənada, "atəşlilik" sözü "odluluq", "alovluluq", və "hərarətlilik" kimi sinonimlərlə əvəz oluna bilər, lakin hər birinin öz incəlikləri vardır. "Odluluq" daha çox görünən alovları ifadə edərsə, "hərarətlilik" isə istilik dərəcəsinə diqqət çəkir.
2. Məcazi Məna: Atəşlilik sözünün daha maraqlı və geniş istifadə sahəsi isə onun məcazi mənasındadır. Bu mənada, atəşlilik hisslərin, davranışların və ya düşüncələrin coşqunluğunu, qızğınlığını, həyəcanını, ehtiraslılığını və hətta bir qədər dəliqanlılığını ifadə edir. Müsəlman Şərq ədəbiyyatında tez-tez rast gəlinən bu məcazi işarə, qəhrəmanın ruhundakı alovu, coşğunu, həyəcanlı və ehtiraslı təbiətini göstərir. Məsələn, "gəncin atəşli sevgisi" deyərkən, onun coşğun, qızğın və ehtiraslı sevgisindən bəhs edirik. Bu mənada, "atəşlilik" "coşqunluq", "qızğınlıq", "ehtiraslılıq", və hətta müəyyən kontekstlərdə "dəliqanlılıq" kimi sinonimlərlə ifadə oluna bilər, lakin hər biri özünəməxsus rəng qatır. "Dəliqanlılıq" daha çox təcrübəsizlik və tələsikliyə işarə edərkən, "ehtiraslılıq" daha çox hisslərin şiddətini vurğulayır.
Beləliklə, "atəşlilik" sözünün həm fiziki, həm də məcazi mənaları, onun çoxşaxəli istifadəsini və Azərbaycan dilindəki zəngin ifadə vasitələrinin bir nümunəsini təşkil edir.