Atomistika [yun. ἀτομος - bölünməz] - maddənin quruluşunun əsasını bölünməz hissəciklər – atomların təşkil etməsi ideyasına əsaslanan fəlsəfi və elmi təlim. Atomizmin daha geniş mənada maddənin strukturunun ən kiçik hissəciklərinin öyrənilməsi ilə məşğul olan elm sahəsini də əhatə etdiyini qeyd etmək vacibdir. Bu sahə fizikanın, kimyanın və digər elmlərin kəsişməsində yer alır.
Atomistikanın tarixi qədim yunan fəlsəfəsinə qədər gedib çıxır. Leukippos və Demokrit kimi filosoflar tərəfindən irəli sürülən atomizmin əsas ideyası maddənin sonsuza qədər bölünməyəcək ən kiçik hissəciklərdən – atomlardan təşkil olunması idi. Bu ideya, o dövrdəki texnologiya ilə təsdiq edilməsə də, maddənin strukturuna dair düşüncələrdə inqilab yaratmış və sonrakı əsrlərdə elmin inkişafına güclü təsir göstərmişdir.
Atomistikanın əsas inkişaf mərhələləri aşağıdakılar kimi qruplaşdırıla bilər:
1. Qədim Yunan Atomizmi (e.ə. V-IV əsrlər): Bu mərhələdə əsasən fəlsəfi mülahizələr üstünlük təşkil edirdi. Leukippos və Demokritin fəlsəfi konsepsiyaları atomların forma, ölçü və hərəkətə malik olduğunu, boşluqda hərəkət etdiyini və qarşılıqlı təsirləri nəticəsində birləşərək müxtəlif maddələri əmələ gətirdiyini irəli sürürdü. Epikur və Lukretsiy isə bu ideyaları daha da inkişaf etdirmişlər.
2. Klassik Atomistika (XVII-XIX əsrlər): Eksperimental elmin inkişafı ilə əlaqədar olaraq, atomizmin fəlsəfi mahiyyəti elmi təlimə çevrilməyə başladı. Daltonun atom nəzəriyyəsi kimyəvi reaksiyaların kəmiyyət aspektlərini izah etməkdə mühüm rol oynadı. Avogadro qanunu və molekulların kəşfi atom nəzəriyyəsini daha da zənginləşdirdi.
3. Müasir Atomistika (XX əsrdən etibarən): Kvant mexanikası və nüvə fizikasının inkişafı ilə atomun strukturu haqqında daha dəqiq təsəvvürlər əldə edildi. Atomların bölünə bilən hissəciklərdən – proton, neytron və elektrondan təşkil olunduğu aşkar edildi. Atomistika müasir fizikanın və kimyanın əsasını təşkil edən fundamental elm sahəsinə çevrildi. Nanotexnologiya və digər yüksək texnologiyalar da atomistik tədqiqatlara əsaslanır.
Beləliklə, atomistika sadəcə bölünməz hissəciklər haqqında təlim deyil, maddənin strukturunu ən kiçik səviyyədə başa düşməyə yönəlmiş geniş və fasiləsiz inkişaf edən bir elm sahəsidir. Onun inkişafı elmin tarixində mühüm əhəmiyyət kəsb edir və gələcəkdə də texnoloji tərəqqi üçün mühüm rol oynayacaqdır.