Avaralaşma: "Avaralaşmaq" felindən törəmiş isimdir. Sadəcə olaraq "avaralaşmaq" fiilinin nəticəsi, prosesi və ya halı kimi tərif edilməməlidir. Daha dəqiq və geniş şəkildə avaralaşma, bir sistemin, quruluşun və ya prosesin təbii və ya süni səbəblərdən öz normal vəziyyətindən, tarazlığından kənara çıxması, pozulması vəziyyətidir. Bu pozulma müvəqqəti və ya daimi, kiçik miqyaslı və ya böyük miqyaslı ola bilər.
Məsələn, bir ekosistemdə avaralaşma, çirklənmə, iqlim dəyişikliyi və ya invaziv növlərin yayılması nəticəsində baş verə bilər. Bu, bitki və heyvan növlərinin azalmasına, biomüxtəlifliyin itirilməsinə və ümumi olaraq ekosistemin funksiyalarının pozulmasına səbəb ola bilər. Eyni şəkildə, sosial sistemlərdə də avaralaşma, məsələn, iqtisadi böhranlar, siyasi qeyri-sabitlik və ya sosial ədalətsizlik kimi amillərdən qaynaqlana bilər. Bu da ictimai həyatda narahatlığa, qarışıqlığa və hətta xaosa səbəb ola bilər.
Avaralaşmanın əhəmiyyətli bir xüsusiyyəti də onun qeyri-müəyyən və çox vaxt gözlənilməz nəticələrə səbəb olmasıdır. Bir sistemdəki kiçik bir dəyişiklik böyük və nəzarət edilməyən nəticələrə gətirib çıxara bilər. Ona görə də, avaralaşmanın qarşısının alınması və ya onun təsirlərinin azaldılması üçün proaktiv tədbirlər çox vacibdir. Bu, sistemlərin möhkəmliyinin artırılması, potensial risklərin müəyyən edilməsi və davamlı inkişaf strategiyasının həyata keçirilməsini əhatə edir. Avaralaşma anlayışı, müxtəlif elmi sahələrdə, o cümlədən ekologiya, sosiologiya və iqtisadiyyatda geniş tətbiq olunur və kompleks sistemlərin dinamikasını başa düşmək üçün əhəmiyyətli bir vasitədir.