izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Aya sözü Azərbaycan dilində əsasən iki əsas mənada işlənir. Birinci və daha çox yayılmış mənası barmaqlar daxil olmadan əlin içi, açıq yeridir. Yəni əlin ovucunun, barmaqların əhatə etmədiyi hissəsinin adıdır. Bu mənada “aya” sözü əlin yumşaq, həssas və toxunma qabiliyyətinin yüksək olduğu hissəsini ifadə edir. Əl ilə bir şeyi tutarkən, hiss edərkən və ya işləyərkən əsas rol oynayan hissədir.

İkinci mənası isə yarpağın üzüdür. Bitkilərin yarpaqlarının üzərini təşkil edən, adətən daha hamar və rəngli hissəsi üçün istifadə edilir. Bu mənada “aya”, yarpağın fotosintez prosesini həyata keçirən və günəş şüalarını qəbul edən hissəsini təmsil edir. Bitki anatomiyasında əhəmiyyətli bir element olan bu tərəf, yarpağın alt hissəsindən fərqli olaraq, daha aydın rəngə və toxumaya malik olur. Misal olaraq, verilən nümunədə "Gülxətminin yarpaqları dar xaçvaridir, aya və qın hissəsi də tüklərlə örtülüdür" cümləsində "aya" sözü məhz yarpağın üz tərəfini bildirir.

Maraqlı bir məqam odur ki, "aya" sözünün iki fərqli sahədə (anatomiya və botanika) istifadəsi, hər iki halda da səthin açıq və görünən hissəsini ifadə etməsidir. Bu, dilin məna təşkilindəki obrazlılığı və bənzətmələri göstərir. Əlin açıq yeri ilə yarpağın üz tərəfi arasında vizual oxşarlıq var və bu oxşarlıq "aya" sözünün hər iki mənada işlədilməsinə səbəb olub.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz