Aybəniz sözü Azərbaycan dilində qədim və poetik bir ifadədir. Lüğətlərdə sadəcə "sifəti ağ, gözəl, göyçək" kimi tərcümə olunsa da, bu məna sözün zənginliyini tam əks etdirmir. Aybəniz, sadəcə fiziki gözəlliyi deyil, daha çox ilahi bir nur, saf və pak bir gözəllik təəssüratı yaradır. Sanki ayın nuru ilə bəzədilmiş, həm də təmiz, səma rənginə bənzər bir gözəllik ifadə edir.
Sözün "ay" hissəsi, təbii ki, ayın təmizliyi, nuru və gözəlliyini simvolizə edir. "Bəniz" isə üz, sim, görünüş mənalarını daşıyır. Beləliklə, Aybəniz, ayın nuruna bənzər, əla gözəlliyə malik üz, sim deməkdir. Bu, sadəcə fiziki xüsusiyyətləri deyil, daha çox daxili gözəlliyi, paklığı və təmizliyi də əks etdirən bir metaforadır.
Poetik əsərlərdə Aybəniz, gözəl qızların, xanımın və ya hətta təbiətin gözəllik və nurunu təsvir etmək üçün istifadə olunur. O, şairlərin zərif və incə təsvirlərində xüsusi bir mövqe tutur. Sözün özündə olan ehtişamlı və poetik hava onu adi gözəllik təsvirlərindən fərqləndirir.
Nəticə olaraq, Aybəniz sadəcə "ağ, gözəl, göyçək" olmaqdan çox, ayın nuruna bənzər, ilahi bir gözəllik, paklıq və təmizlik simvolu olan zəngin mənaya malik bir sözdür. O, poetik əsərlərdə istifadə olunduqda öz mənasını daha da dərinləşdirir və əsərin ədəbi keyfiyyətini yüksəldir.