izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Bağdaş sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında özünəməxsus yer tutan, həm dəqiq, həm də çoxşaxəli mənalara malik bir sözdür. Əsasən "bax" və "bardaş" sözlərinin birləşməsindən yaranmış bu termin, əşyaların, hadisələrin və ya vəziyyətlərin qarşılıqlı əlaqəsini, uyğunluğunu, ahəngini, bir-birinə uyğun gəlməsini ifadə edir. Sadəcə "uyğunluq" deməkdən daha geniş bir məna kəsb edir; bu, daha çox bir-birini tamamlayan, bir-birini dəstəkləyən elementlərin harmoniyasını, mükəmməl bir bütövlüyə nail olmaq üçün aralarındakı incə tarazlığı nəzərdə tutur.

Məsələn, "bina tikintisindəki bağdaş" deyəndə sadəcə materialın ölçülərinin bir-birinə uyğun gəlməsi deyil, həm də divarların, sütunların, tağların bir-birini möhkəmləndirərək bütün konstruksiyanın möhkəmliyini təmin etməsi nəzərdə tutulur. Yaxud da "fikirlərin bağdaşı" deyəndə, müxtəlif fikirlərin məntiqi ardıcıllığı, bir-birini tamamlaması, qarşılıqlı olaraq əsas ideyanı dəstəkləməsi başa düşülür. Bu baxımdan, "bağdaş" sözü sadəcə bir sinonim deyil, çox daha zəngin və dərin bir məna daşıyır.

Lüğətlərdə "bağdaş" sözü tez-tez "bax, bardaş" kimi izah olunsa da, bu izah onun tam mənasını əks etdirmir. Çünki "bağdaş" sözü "bax" və "bardaş" sözlərinin yalnız cəmi deyil, onların bir-birini gücləndirən, kompleks bir təsir yaradan birləşməsidir. Bu sözün istifadəsində əşyaların, hadisələrin, fikirlərin armonik, tarazlı və mükəmməl bir bütövlük təşkil etməsi vurgulanır.

Qədim Azərbaycan ədəbiyyatında da rast gəlinən "bağdaş" sözü, zaman keçdikcə öz əhəmiyyətini itirməmiş, əksinə, müasir dilin zənginliyini artıran ifadələrdən biri kimi qalmışdır. Onun dərin mənasını anlamaq, dili daha yaxşı başa düşməyə və daha dəqiq ifadə etməyə imkan verir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz