Baxılmaq felinin mənası, sadəcə "tamaşa edilmək" və ya "oxunmaq"dan daha çox incəliklərə malikdir. Azərbaycan dilinin zəngin ifadə qabiliyyətini əks etdirən bu söz, bir obyektə, hadisəyə və ya məlumata yönələn fərqli növ diqqəti ifadə edir. Bu diqqət, sadəcə gözlə müşahidədən, diqqətli araşdırmaya, hətta sığındırılmış bir baxışa qədər müxtəlif intensivlik səviyyələrini əhatə edə bilər.
Birinci mənası – tamaşa edilmək, gözdən keçirilmək, seyr edilmək – aktiv və həzz verən bir baxışı təsvir edir. Məsələn, "Yeni filmlərə baxılmaq" ifadəsi, insanların yeni filmləri maraqla və həvəslə izləmələrini, onlardan zövq almalarını bildirir. Bu baxışda subyektin emosional iştirakı önəmlidir.
İkinci mənası isə – mütaliə edilmək, göz gəzdirilmək, gözdən keçirilmək, ötəri oxunma – daha çox məlumat əldə etmək məqsədini güdür. Bu, həm diqqətli bir oxunuş, həm də sadəcə mətnə göz gəzdirmək, ümumi məzmunu qavramaq ola bilər. "Rəsmi sənədlərə baxılmaq" ifadəsi, sənədlərin diqqətlə oxunub, təhlil edilməsini deyil, sadəcə tanış olmağı da ifadə edə bilər. Burada subyektin əsas məqsədi, əsərin bədii dəyərindən zövq almaq yox, məlumat əldə etməkdir.
Beləliklə, "baxılmaq" sözü, əhatəli və çoxmənalı bir fel olaraq, həm obyektiv, həm də subyektiv baxış nöqtələrini, həm dərin təhlili, həm də səthi nəzəri əks etdirir. Onun istifadə konteksti, konkret mənanın aydınlaşdırılmasında mühüm rol oynayır.