Balneologiya (yun. balneion - hamam + logos - elm) - təbabətin müalicəvi təsirə malik təbii mineral suların, palçıqların və digər geosfer məhsullarının kimyəvi tərkibini, fiziki xüsusiyyətlərini, eləcə də onların insan orqanizminə təsir mexanizmlərini və müalicəvi tətbiq üsullarını öyrənən tibbi elmi fənddir.
Balneologiya sadəcə müalicəvi suların və palçıqların tərkibini öyrənməklə kifayətlənmir. Bu elm həm də onların insan bədəninə təsir mexanizmini, müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində tətbiqini, eləcə də müalicəvi kursu necə düzgün təşkil etməyi araşdırır. Balneoloji müalicənin effektivliyi həm suyun və ya palçığın kimyəvi tərkibindən, həm də fiziki amillərdən (temperatur, təzyiq, mineralizasiya dərəcəsi və s.) asılıdır.
Bu elmin əsasını təşkil edən tədqiqatlar kimya, fizika, geologiya, hidrologiya, biologiya və tibb sahələrini əhatə edir. Balneoloqlar həm laboratoriya tədqiqatları aparır, həm də klinik müşahidələr vasitəsilə müalicəvi təsirin effektivliyini qiymətləndirir. Onlar müalicəvi kursu fərdiləşdirmək üçün pasiyentin sağlamlıq vəziyyətini, xəstəliyinin xüsusiyyətlərini nəzərə alırlar.
Balneologiyanın inkişafı tarixi qədim zamanlara gedib çıxır. Qədim yunanlar və romalılar artıq müalicəvi suların və palçıqların müalicəvi xüsusiyyətlərindən istifadə edirdilər. Müasir balneologiya isə daha dərin elmi əsaslara malikdir və müalicə üsullarını daim təkmilləşdirir. Bu elm qədim ənənələri müasir texnologiyalar və elmi nailiyyətlərlə birləşdirərək, insan sağlamlığının qorunması və bərpasında mühüm rol oynayır.