Baran (farscadan) - klassik Azərbaycan ədəbiyyatında geniş istifadə olunan bir söz olub, "yağış" və ya "yağmur" mənasını verir. Sadəcə "yağış" deməkdən daha çox, baran sözü, özündə təbiətin möhtəşəmliyini, təravətini və həyatverici gücünü ehtiva edir. Yağış damlalarının səsi, torpağın ətri, göyün rəngləri... bütün bunlar baranın poetik təsvirində əks olunur.
Baranın mənası, sadəcə meteoroloji hadisə ilə məhdudlaşmır. Ədəbiyyatda simvolik məna da daşıyır. Məsələn, səhra şəraitində baran, həyatın və ümidin simvolu kimi qəbul edilə bilər. Qurumuş torpağı canlandıran baran, ruhsal susuzluğun ödənilməsinin, təzələnmənin və ruhi təravətin də metaforik təsviridir. Bir çox şeirlərdə baran, kədərli bir mənzərənin fonunda təsəlli və ümid simvolu kimi təsvir olunur, həmçinin ilahi bir lütf, rəhmət və bərəkət kimi də qəbul edilib.
Gətirilən misal şeirdə ("Sanma barandır yağan matəmgəhi-ünsiyyətə; Halımız təsiri-bəxşi-qəm olub qüdsiyyətə") baran, sadəcə hava hadisəsi kimi deyil, həm də kədər və qəm hisslərinin metaforik təsviri kimi istifadə olunur. Sanki kədər damlaları kimi yağan bir şey təsvir edilir. Bu da baranın mənasının nə qədər çox qatlı və zəngin olduğunu göstərir.
Beləliklə, baran sözünün mənası "yağış" və ya "yağmur"dan daha genişdir. O, təbiətin gücü, həyatın davamlılığı, ruhsal təmizlənmə, kədər və ya ümidin simvolu kimi bir çox mənaları özündə cəmləşdirir və ədəbiyyatda poetik təsir gücünə malikdir.