izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Basırıq sözü Azərbaycan dilində sıxlıq, adam çoxluğu, tünlük və qarışıqlıq mənalarında işlənir. Sadəcə "çox adam" demək deyil, daha çox bu adamların sıx, bir-birinə yaxın, hərəkət etmələrinin çətin olduğu bir vəziyyətdə toplaşmasını ifadə edir. Mətndəki "Orada basırıq vardır" cümləsi, məkanın adamlarla dolub-daşdığını, hərəkətin çətin olduğunu göstərir.

Sözün "basabas" kimi sinonimləri də mövcuddur, lakin "basırıq" daha çox statik, sabit bir sıxlığı, "basabas" isə daha dinamik, hərəkətli bir vəziyyəti ifadə edir. "Basırıq" sözü, bir növ, fiziki məkanda sıxışdırılmışlığı, hətta bir-birinə təzyiq göstərməyi də əks etdirə bilər. Məsələn, "mədənin qapısı çox basırıq idi" ifadəsi, mədənin içində qida maddələrinin çox sıx və sıxışdırılmış halda olduğunu təsvir edir.

Etimoloji baxımdan "basırıq" sözünün kökü "basmaq" fellə əlaqəlidir. "Basmaq" həm fiziki təzyiq, həm də bir şeyi sıxmaq, doldurmaq mənalarında işləndiyi üçün, "basırıq" da bu mənaları özündə əks etdirir. Beləliklə, "basırıq" sadəcə kəmiyyət deyil, həm də keyfiyyət, yəni sıxlığın xarakterini ifadə edən bir sözdür.

Qısaca desək, "basırıq" sözü, çoxluq, sıxlıq, tünlük və qarışıqlığın birlikdə yaratdığı, hərəkətin çətinləşdiyi vəziyyəti çox dəqiq şəkildə ifadə edir. Bu sözün istifadə edildiyi kontekstdən asılı olaraq, həm müsbət, həm də mənfi konnotasiyaya malik ola bilər. Məsələn, bayramda meydanda olan "basırıq" xoş duyğu, sıxışdırılmış metroda olan "basırıq" isə narahatlıq yarada bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz