Bat-bat (Hyoscyamus niger) – xalq arasında geniş yayılmış, zəhərli və eyni zamanda müalicəvi xüsusiyyətlərə malik bir bitkidir. Botaniki baxımdan bəngotu cinsinə aiddir və "pis qoxulu acı dadan ot" təsviri, onun əsas xarakteristikalarını əks etdirir. Bitkinin özünəməxsus, xoşa gəlməyən, nəzərəçarpan bir iyi vardır ki, bu da onu digər bitkilərdən fərqləndirir. Acı dadı isə bitkinin kimyəvi tərkibindəki alkaloidlərlə əlaqədardır.
Bat-batın görünüşü olduqca fərqləndirici xüsusiyyətlərə malikdir. Gödək, tüklü saplaqları və yumurtaya bənzər yarpaqları var. Bitkinin yaşıl rəngi, ümumiyyətlə, solğun və ya bozumtul-yaşıl tonlarda olur. Bu xüsusiyyətləri, təcrübəsiz insanlara zərər verə biləcək zəhərli tərkibini xatırladan bir xəbərdarlıq kimi qəbul edilə bilər. Ona görə də bitkinin istifadəsi yalnız təcrübəli bitki mütəxəssisləri tərəfindən, ciddi nəzarət altında aparılmalıdır.
Əsrlər boyu xalq təbabətində bat-batdan müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunub. Lakin bu bitkinin zəhərli tərkibi səbəbindən, onun istifadəsi çox diqqətli və ölçülü olmalıdır. Hətta kiçik dozalarda belə bat-bat ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Ona görə də, hər hansı bir xəstəliyin müalicəsi üçün bat-batdan istifadə etməzdən əvvəl mütləq həkimə müraciət etmək zəruridir. Öz-özünü müalicə etmək ciddi nəticələrə gətirə bilər.
Qeyd etmək lazımdır ki, bat-batın müalicəvi xüsusiyyətləri haqqında elmi ədəbiyyatda qeydlər olsa da, bu xüsusiyyətlərin təsiri haqqında tam dəqiqlik yoxdur və elmi tədqiqatlar hələ də davam edir. Buna görə də, bat-batı yalnız təcrübəli bitki mütəxəssislərinin tövsiyələrinə əsasən və həkim nəzarəti altında istifadə etmək məsləhət görülür.