Bayağılaşmaq felinin mənası sadəcə "təhrif olunacaq dərəcədə sadələşmək, bəsitləşmək; bayağı şəklə düşmək" ifadəsi ilə tam əhatə olunmur. Daha dəqiq və geniş bir izah vermək üçün bu prosesin müxtəlif aspektlərini nəzərə almaq lazımdır.
Bayağılaşmaq, bir şeyin əvvəlki dəyərini, zərifliyini, incəliyini, bəlkə də mürəkkəbliyini itirib sadə, adi, orta halda qalma və ya görünmə prosesidir. Bu proses, fərqli sahələrdə baş verə bilər. Məsələn, ədəbiyyatda bir əsərin bayağılaşması, onun dilinin sadələşməsi, süjetinin bəsitləşməsi, obrazların dərinliyinə zərər gəlməsi, ümumiyyətlə isə əsərin sənətkarlıq keyfiyyətinin aşağı düşməsi ilə nəzərə çarpır. Bunu sadəcə "sadələşmə" ilə izah etmək kifayət deyil, çünki bayağılaşma sadələşmədən daha çox şey ifadə edir: dəyər itkisi, zövqsüzlük, orijinallıqdan məhrumiyyət.
Musiqidə bayağılaşma, əsərin melodiyasının və harmoniyasının bəsitləşməsi, orijinal ifadə vasitələrinin itirilməsi, əsərin ümumi təəssüratının zəifləməsi kimi təzahür edə bilər. Rəngkarlıqda isə bayağılaşma rənglərin monoxromatikliyə, kompozisiyanın bəsitləşməsinə, fikrin ifadəsində dərinliyin çatışmazlığına gətirib çıxara bilər.
Bayağılaşma həmçinin sosial, mədəni və hətta etik kontekstlərdə də istifadə oluna bilər. Məsələn, bir adətin bayağılaşması onun əhəmiyyətini itirməsi, rəsmiyyətə çevrilməsi və ya deformasiyaya uğraması kimi baş verə bilər. Bütün bunlar bayağılaşmanın sadəcə "sadələşmə"dən daha geniş və mürəkkəb bir proses olduğunu göstərir.
Nəticə etibarilə, bayağılaşma dəyər itkisini, keyfiyyətin aşağı düşməsini, orijinallıqdan məhrumiyyəti, zövqsüzlüyü və adilik səviyyəsinə enməni əhatə edən mürəkkəb bir prosesdir və yalnız "sadələşmə" ilə ifadə edilə bilməz.