izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Bayaq sözü Azərbaycan dilində zərf kimi işlənir və "bir az bundan əvvəl", "qabaqca" mənalarını verir. Vaxtı təyin edən bu söz, hər hansı bir hadisənin keçmişə aid olduğunu, lakin çox uzaq olmayan bir zaman əvvəl baş verdiyini bildirir. "Bayaq" sözünün ifadə etdiyi zaman dilimi, konkret olaraq müəyyən edilməsə də, söhbətə, kontekstdən asılı olaraq, bir neçə dəqiqədən bir neçə saata qədər dəyişə bilər. Yəni, “bayaq” sözü ilə ifadə olunan vaxt aralığı nisbidir və dinləyicinin hadisənin baş verdiyi zamana dair öz təsəvvürünə əsaslanır.

Misal olaraq verilən "Qaraca qız: Mən bayaq çəpərin arasından güllü bağçaya baxırdım, sən də kitab oxuyurdun" cümləsində "bayaq" sözü, Qaraca qızın bağçaya baxması ilə danışma anı arasında çox uzun bir müddət keçmədiyini vurğulayır. Hadisənin baş verməsi ilə danışıq anı arasında keçən vaxt qısadır, bir neçə dəqiqə və ya ən çoxu bir neçə saatdır.

Dilçilik baxımından "bayaq" sözü, zamanın nisbi ifadəsini verən zərflər qrupuna aiddir. Bu cür zərflər, konkret bir vaxtı deyil, hadisənin keçmişə aid olduğunu və bu keçmişin qısa bir müddət əvvəl baş verdiyini bildirir. "Az əvvəl", "qısa müddət əvvəl", "sən demə" kimi sözlər də bu qrupa daxildir və məna etibarı ilə "bayaq" sözünə yaxındır, amma onların arasında incə leksik fərqlər mövcuddur. "Bayaq" daha çox ünsiyyət prosesində, danışıq dilində işlənir və dəqiqlikdən çox, hadisənin yaxın keçmişə aid olduğunu vurğulamaq üçün istifadə olunur.

Ədəbiyyatda "bayaq" sözü, hadisələrin ardıcıllığını və sürətini göstərmək, oxucunun təsəvvüründə canlı bir mənzərə yaratmaq üçün tez-tez istifadə olunur. Bu söz, əsərin üslubuna dinamizm və canlılıq qatır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz