Bazalt [lat.] geol. Tünd rəngli, xırda dənəli və ya sıx strukturlu, mürəkkəb kimyəvi tərkibli bir vulkanik süxurdur. Adətən qara və ya qara-boz rəngdə olsa da, hava şəraitinə məruz qaldıqda qırmızımtıl və ya qəhvəyi rənglər ala bilər. Bazaltın dənəcik ölçüsü çılpaq gözlə görünməyəcək qədər kiçikdir, bu da onun sıx və bərk bir struktur əmələ gətirməsinə səbəb olur. Kimyəvi tərkibi əsasən silikatlardan, xüsusilə də plagioklaz və piroksen minerallarından ibarətdir.
Yer kürəsinin ən geniş yayılmış vulkanik süxurlarından biri olan bazalt, okean diblərinin əsas təşkil edən materialıdır. Okeanik yayılma zonalarında mantiyanın əriməsi nəticəsində əmələ gələrək, yer səthinə çıxır və geniş əraziləri əhatə edən bazalt yaylamları formalaşdırır. Quru üzərində də vulkanik püskürmələr zamanı geniş miqyasda yayılmış bazalt axınları müşahidə olunur. Bu axınlar bəzən yüzlərlə kilometr uzanaraq, möhtəşəm landşaftlar yaradırlar.
Bazaltın fiziki və kimyəvi xüsusiyyətləri onu müxtəlif sahələrdə geniş tətbiqə malik edir. Yüksək möhkəmliyi və davamlılığı sayəsində inşaat sektorunda yol örtükləri, bina tikintisi və digər mühəndis qurğularının yaradılmasında istifadə olunur. Şüşə sənayesində xammal kimi istifadəsi də geniş yayılmışdır. Bundan əlavə, bazalt lifli materialların istehsalında da əhəmiyyətli rol oynayır. Bu materiallar istiliyə davamlılığı və yüksək möhkəmliyi ilə seçilir və müxtəlif sənaye sahələrində istifadə olunur.
Qeyd etmək lazımdır ki, bazaltın müxtəlif növləri mövcuddur və onların tərkibi, strukturu və xüsusiyyətləri bir-birindən fərqlənə bilər. Bu fərqlər əmələ gəlmə şərtləri, soyuma sürəti və digər amillərlə bağlıdır. Bazaltın öyrənilməsi geoloji proseslərin daha dərindən anlaşılmasına və Yer kürəsinin təkamülünün öyrənilməsinə mühüm töhfə verir.