Bazarbaşı sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında, keçmişdə bazarda nizam-intizamın qorunması, ticarət əməliyyatlarının düzgün aparılması və potensial fırıldaqların qarşısının alınması üçün vəzifəli şəxsi ifadə edir. Bu vəzifəli şəxs, sadəcə nəzarətçi deyildi; bazarın həyatında mühüm rol oynayan, ədalətin və qaydanın təminatçısı idi.
Bazarbaşının səlahiyyətləri müxtəlif ola bilərdi. O, ticarətin qaydalarına riayət olunmasını izləyir, çəkilərin və ölçülərin düzgünlüyünü yoxlayır, mübahisələrin həllində vasitəçilik edir, hətta bəzi hallarda bazarın təmizliyini və təhlükəsizliyini təmin edirdi. Bazarbaşının mövqeyi, bazarın ölçüsündən və əhəmiyyətindən asılı olaraq, müxtəlif səviyyələrdə ola bilərdi – kiçik bir kənd bazarında sadə bir nəzarətçi və ya böyük bir şəhər bazarında nüfuzlu bir məmur.
P. Makulun nümunəsindəki “Sevər arvadın əri ilə qaynını bazarbaşı tutub saxlayıbdır” ifadəsi, bazarbaşısının səlahiyyətlərinin genişliyini və onun müdaxilə etmə hüququnun olduğunu göstərir. Burada "tutub saxlamaq" əməli, bazarbaşısının yalnız nəzarət etməklə kifayətlənmədiyini, həmçinin qayda pozuntularına qarşı konkret tədbirlər görə bildiyini ifadə edir. Bu, bazarbaşısının nüfuzunu və ictimai əhəmiyyətini vurğulayır.
Beləliklə, "Bazarbaşı" sözü, sadə bir vəzifə adından daha çox, keçmiş cəmiyyətinin sosial, iqtisadi və inzibati quruluşuna dair qiymətli məlumatlar daşıyır. Bu söz, tarixi kontekstini anlamaq üçün əhəmiyyətli bir açardır və Azərbaycan dilinin mədəni irsinin bir parçasıdır.