izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Bəhər (fars. بہر) sözü Azərbaycan dilində çoxmənalı olub, əsasən iki əsas mənada işlənir:

1. Meyvə, məhsul, bar, bəhrə: Bu mənada bəhər, bitkinin yetişmiş və yığıma hazır olan meyvə və ya məhsulunu bildirir. Sadəcə “meyvə” sözündən fərqli olaraq, bəhər, daha çox bol məhsul, zəngin məhsuldarlığı ifadə edir. Məsələn, "Bu ağacın bəhəri azdır" cümləsində bəhər, ağacın az miqdarda meyvə verdiyini göstərir. "Bu il bəhər hədsizdir" cümləsində isə, mövsümün olduqca məhsuldar olduğunu, bol məhsul verdiyini vurğulayır. Bəhər sözünün bu mənasında, təkcə kənd təsərrüfatı məhsullarını deyil, həm də təbiətin ümumi məhsuldarlığını ifadə etmək imkanı vardır. Belə ki, "təbiətin bəhəri", "torpağın bəhəri" kimi ifadələr də bu mənanı əks etdirir.

2. Xeyir, səmərə: Bu mənada isə bəhər, hər hansı bir fəaliyyətin, işin, səyin nəticəsində əldə edilən xeyir, fayda, qazanc, uğur deməkdir. Bu mənada bəhər, maddi deyil, mənəvi xeyir-duanı da əhatə edə bilər. Məsələn, "əməyinin bəhərini gördü" ifadəsi, bir insanın səyinin, əməyinin nəticəsində arzu etdiyi nəticəyə çatdığını göstərir. Bu məna, birinci məna ilə sıx bağlıdır, çünki hər iki halda da bir növ "məhsul", "nəticə" anlayışı mövcuddur. Ancaq birinci mənada konkret, maddi məhsuldan, ikinci mənada isə daha ümumi, abstrakt bir nəticədən söhbət gedir.

Qısacası, bəhər sözü, həm təbiətin, həm də insan fəaliyyətinin məhsuldarlığını, bolçuluğunu, xeyir-duasını ifadə edən zəngin mənalı bir sözdür. Fars dilindən götürülmüş bu söz, Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarını zənginləşdirən və milli koloritini özündə əks etdirən sözlərdəndir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz