izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Bərklik, bir cismin xarici qüvvələrə qarşı müqavimət göstərmək qabiliyyətidir. Bu, cismin daxili quruluşundan, molekullararası qüvvələrdən və onun tərkibindən asılıdır. Sadəcə "bərk şeyin halı" ifadəsindən daha geniş bir anlayışdır. Bərklik, müxtəlif səviyyələrdə özünü göstərə bilər: bəzi cisimlər çox bərk, digərləri isə nisbətən yumşaq ola bilər.

Məsələn, polad kimi bir material, çox yüksək bərkliyə malikdir və deformasiyaya (şəkl dəyişməsinə) qarşı çox yaxşı müqavimət göstərir. Qarşılaşdırdığımız qənd isə nisbətən yumşaqdır və asanlıqla əzilə, qırıla bilər. Bu fərq, onların molekullarının bir-birinə bağlanma gücündən qaynaqlanır. Polad atomları güclü metal bağları ilə bir-birinə bağlıdırlar, halbuki qənd molekulları daha zəif qüvvələr vasitəsilə əlaqələnir.

Bərkliyin ölçülməsi üçün müxtəlif üsullar mövcuddur. Məsələn, Skala Mohs bərklik miqyası mineralların nisbi bərkliyini müəyyən etmək üçün istifadə olunur. Bu miqyasda 10 mineral (talkdan almazadək) müəyyən bərklik dərəcələri ilə təmsil olunur. Daha yüksək dərəcəli minerallar daha aşağı dərəcəli mineralları cızır.

Mətnimizdə verilən nümunələrdə olduğu kimi, bərklik həm də cismin toxumasını, sərtliyini ifadə edə bilər. “Çörəyin bərkliyi”, “qabığın bərkliyi” ifadələri məhz bu mənada işlənilir. Mahmudun barmaqlarının “kobudluqda, bərklikdə oymaqdan qalmaz” sözündə isə, barmaqların möhkəmliyi və sərtliyi nəzərdə tutulur. Yəni, burada bərklik daha çox fiziki gücü və davamlılığı əks etdirir.

Beləliklə, bərklik anlayışı sadəcə "bərk şeyin halı"ndan daha geniş və çoxcəhətli bir termindir. O, həm material elmində, həm də gündəlik həyatda müxtəlif kontekstlərdə istifadə olunur və müxtəlif xüsusiyyətləri əks etdirə bilir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz