izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Bəsa (fars. زَرسا - zarsa) köhnəlmiş bir zərfdir. Müasir Azərbaycan dilində nadir hallarda işlənsə də, tarixi ədəbiyyatımızda "çox", "çoxlu", "kifayət qədər", "bəs qədər" mənalarında geniş istifadə olunmuşdur. Bu söz, miqdar və keyfiyyətin bol və yetərli olmasını ifadə edərək, həm sayca, həm də keyfiyyətcə kifayətlilik hissini gücləndirir.

Misal olaraq verilən “Ruhum Xizrtək ondan bəsa kəsbi-kəmal etdi” cümləsində “bəsa” sözü, ruhun Xızır peyğəmbər kimi kamala yetmək üçün kifayət qədər, yəni lazımi qədər qabiliyyət və imkan əldə etdiyini bildirir. Bu istifadədə “bəsa” sadəcə “çox” mənasından daha artıq bir məna daşıyır: əlçatılan səviyyənin keyfiyyət və kəmiyyət baxımından tam yetərli olduğunu vurğulayır.

Əslində, "bəsa" sözünün kökü olan farsca "zarsa" sözünün dərin mənası “bol”, “sürülmə”, “yayılma” kimi mənaları da əhatə edir. Bu, "bəsa"nın sadəcə miqdarı deyil, həm də keyfiyyətin yayılmasını, genişlənməsini ifadə etmə imkanını göstərir. Ona görə də, bu sözün istifadəsi mətnə daha zəngin bir semantik çalar gətirir.

Müasir dilin leksikonundan tədricən çıxsa da, "bəsa" sözünün tarixi əhəmiyyəti və ifadə etdiyi incə mənalar onu diqqətəlayiq edir. Köhnə ədəbiyyatı anlamaq və zəngin Azərbaycan dilinin tarixi inkişafını tədqiq etmək üçün bu kimi sözlərin mənalarını bilmək olduqca vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz