Xızır adı, İslam dininə görə, İlyas peyğəmbərlə əlaqələndirilən bir şəxsiyyətə aiddir. Ancaq Xızır haqqında məlumatlar Qurani-Kərimdə birbaşa deyil, Quran ayələrindən və həmçinin peyğəmbərimiz (s.ə.s)-in hədislərindən çıxarılır. Bu səbəbdən onun kimliyi və həyatı ətrafında müxtəlif rəvayətlər mövcuddur. Bəziləri onu peyğəmbər, bəziləri isə Allah tərəfindən xüsusi qüvvələrə malik edilmiş bir saleh bəndə hesab edir.
Xızırın ən məşhur xüsusiyyəti, Allah tərəfindən bəxş edilmiş əbədi həyat və ya çox uzun ömürlü olmasıdır. Onun hikməti, biliyi və Allahın qüdrətinin təcəllilərinə şahid olması rəvayətlərdə tez-tez vurğulanır. Bu baxımdan, Xızır Allahın izni ilə əlçatmaz yerlərdə olan sirrləri bilən və ilahi əmrləri yerinə yetirən bir şəxs kimi təsvir olunur. Onun qüdrəti, əsasən də, insanları çətinliklərdən xilas etmək və ədaləti bərpa etmək istiqamətində özünü göstərir.
Məcazi mənada isə, Xızır sözü "xilaskar" mənasını daşıyır. Bu, Xızırın möcüzəvi qüvvələrə malik olması və çətin vəziyyətlərdə insanlara kömək etməsi ilə bağlıdır. Bir çox əfsanə və rəvayətdə Xızır, ümidsiz vəziyyətdə olanlara kömək edən, onları xilas edən bir şəxs kimi təsvir edilir. Beləliklə, Xızır adı, həm tarixi bir şəxsiyyəti, həm də ümid, xilas və ilahi qüdrətin simvolunu təmsil edir.
Qeyd etmək lazımdır ki, Xızır haqqında olan rəvayətlər və əfsanələr mədəniyyətlərarası fərqlərə malikdir və müxtəlif din və mədəniyyətlərdə fərqli şəkildə təfsir olunur. Lakin ümumi məqam, onun ilahi qüdrətə malik bir şəxs olması və insanların xilaskar kimi qəbul edilməsidir.