Biologiya (yun. βίος - bios – həyat; λόγος - logos – elm) canlı orqanizmlərin quruluşu, funksiyası, mənşəyi, inkişafı, yayılması və qarşılıqlı əlaqələrinin öyrənilməsi ilə məşğul olan elm sahəsidir. Sadəcə canlıların həyat və inkişaf qanunlarını öyrənən bir elm kimi təsvir etmək biologiyanın genişliyini əks etdirmir. Bu elm, mikroskopik bakteriyalardan nəhəng balinalara, kiçik bitkilərdən nəhəng sekvoyaya qədər bütün canlı aləmini əhatə edir.
Biologiyanın tədqiqat obyektləri çox müxtəlifdir: genlərin quruluşu və funksiyası, hüceyrələrin biokimyəvi prosesləri, orqanizmlərin fiziologiyası, növlərin mənşəyi və təkamülü, populyasiyaların dinamikası, ekosistemlərin qarşılıqlı əlaqələri və daha çox. Biologiya, canlıların təkcə fiziki xüsusiyyətlərini deyil, həm də onların davranışlarını, ətraf mühitlə əlaqələrini və bir-birləri ilə olan münasibətlərini araşdırır.
Müasir biologiya bir çox ixtisaslaşmış sahələrə bölünür: botanika (bitkilərin öyrənilməsi), zoologiya (heyvanların öyrənilməsi), mikrobiologiya (mikroorqanizmlərin öyrənilməsi), genetika (irsiyyətin öyrənilməsi), ekologiya (canlılar və ətraf mühit arasındakı qarşılıqlı əlaqələrin öyrənilməsi), fiziologiya (orqanizmlərin funksiyalarının öyrənilməsi) və s. Bu sahələr bir-biri ilə sıx bağlıdır və birgə canlı aləminin tam və dəqiq təsvirini yaratmağa çalışırlar.
Biologiyanın inkişafı elmin digər sahələri ilə, xüsusilə kimya, fizika və riyaziyyat ilə sıx əlaqəlidir. Məsələn, biokimya bioloji proseslərdə kimyəvi reaksiyaların rolunu, biofizika isə fiziki qanunların canlı sistemlərdəki tətbiqini öyrənir. Bioinformatika və hesablama biologiyaları kimi yeni sahələr isə böyük məlumatların analizini və kompüter modelləşdirməsini bioloji problemlərin həllinə tətbiq edirlər.
Biologiya yalnız fundamental bir elm deyil, həm də praktik əhəmiyyətə malikdir. Tibbdən kənd təsərrüfatına, ətraf mühitin mühafizəsindən biotexnologiya sahələrinə qədər bir çox sahədə bioloji biliklərdən istifadə olunur. Biologiyanın gələcəkdə insanlığın qarşılaşacağı bir çox problemlərin, o cümlədən xəstəliklərin müalicəsi, qida təhlükəsizliyi və iqlim dəyişikliyinin təsirlərinin azaldılması kimi məsələlərin həllində mühüm rol oynayacağı gözlənilir.