Botanika [yun. βοτανικός (botanikós) - ot, bitki ilə əlaqədar] – bitkilərin mənşəyi, təkamülü, quruluşu, fiziologiyası, yayılması, təsnifatı və onların ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqələrini öyrənən elm sahəsidir. Sadəcə "bitkilər haqqında elm" tərifi botanikanın genişliyini və dərinliyini tam əks etdirmir.
Botanika çox geniş bir elmi sahə olub, özündə müxtəlif ixtisaslaşmış sahələri birləşdirir. Bunlara bitkilərin anatomiyası (daxili quruluşu), morfologiyası (xarici quruluşu və forması), fiziologiyası (həyati prosesləri), genetikası (irsiyyəti), ekologiyası (ətraf mühitlə əlaqələri), sistematikası (təsnifatı), paleobotanika (qazıntı bitkiləri), etnobotanika (bitkilərin insan mədəniyyəti ilə əlaqəsi) və s. daxildir. Hər bir sahə bitkilərin müəyyən bir aspektini daha dərin və ətraflı tədqiq edir.
Botanikanın əhəmiyyəti olduqca böyükdür. O, kənd təsərrüfatı, tibb, əczaçılıq, meşəçilik, ətraf mühitin mühafizəsi kimi sahələr üçün əsas rol oynayır. Yeni dərmanların, yeməli bitkilərin və bioyanacaqların aşkar edilməsi, bitki xəstəliklərinin müalicəsi, biomüxtəlifliyin qorunması və ətraf mühitin monitorinqi botanikanın əsas tətbiq sahələrindəndir. Hətta toxuma mühəndisliyi və biotexnologiya kimi müasir sahələrin inkişafında da botanikanın rolu danılmazdır.
Qədim zamanlardan bəri insan bitkilərdən qida, dərman və digər məqsədlər üçün istifadə edirdi. Ancaq botanikanın elmi olaraq formalaşması nisbətən sonrakı dövrə təsadüf edir. Bu elmin inkişafında Teofrast, Linney kimi alimlərin böyük rolu olub. Bu gün isə botanika müasir texnologiyaların köməyi ilə sürətlə inkişaf edərək, bitki aləminin sirrlərini aşkar etməyə davam edir.