Birbuğumlu sözü Azərbaycan dilində, əsasən biologiya sahəsində (zoologiya və botanika) işlənir və "bir buğumu olan" mənasını verir. Bu termin, bitki və ya heyvan orqanizmlərinin bədən quruluşunda yalnız bir buğumun olması halını ifadə edir.
Daha dəqiq desək, birbuğumlu termininin istifadəsi, müəyyən bir orqanizmin anatomik quruluşunun sadəliyinə işarə edir. Bu, sözügedən orqanizmin bədəninin yalnız bir buğumdan (segmentdən) təşkil olunduğunu, başqa buğumların olmadığını göstərir. Buğum, bədənin təkrarlanan və bəzən fərqlənən hissələrini təmsil edir. Məsələn, həşəratların bədəni baş, döş və qarın kimi bir neçə buğumdan ibarətdir. Birbuğumlu termininin tətbiq edildiyi orqanizmlər isə bu qaydanın xaricində qalaraq sadəcə bir buğuma malik olurlar.
Maraqlı bir məqam odur ki, "birbuğumlu" termini həm heyvanlar, həm də bitkilər üçün istifadə oluna bilsə də, konkret nümunələr çox məhduddur. Çünki təbiətdə çox az orqanizm yalnız bir buğumdan ibarət olur. Bu termin daha çox müəyyən bir qrupun ümumi xüsusiyyətini ifadə etməkdənsə, nadir hallarda rast gəlinən strukturlar üçün istifadə olunur. Elmi təsnifatlarda belə bir qrupun adı olmasa da, elmi təsvirlərdə konkret bir orqanizmin quruluşunu təsvir etmək üçün "birbuğumlu" ifadəsi istifadə edilə bilər.
Beləliklə, "birbuğumlu" sözü öz qısa və aydın ifadəsilə həm bioloji terminologiyasının dəqiqliyini, həm də maraqlı bir anatomik xüsusiyyəti əks etdirir. Bu terminin əhatə etdiyi həyat formaları çox nadir olsa da, bioloji tədqiqatlarda öz əhəmiyyətini saxlayır.