Buta – Azərbaycan xalq sənətində geniş yayılmış, simvolik məna daşıyan ornamental bəzək elementidir. Lüğətlərdə "qönçə" və ya "parça üzərində badamabənzər xırda naxış, kiçik gül şəkli" kimi tərif edilməsinə baxmayaraq, butanın mənası bu sadə təriflərlə məhdudlaşmır.
Birinci mənada, "qönçə" olaraq təsvir edilən buta, həyatın, təbiətin yenidən doğuşunun, baharın gəlişinin, inkişafın və tərəqqinin simvoludur. Onun qapalı forması potensialın, hələ açılmamış imkanların təcəssümüdür. Buta həm də gənclik, gözəllik və saf sevgi ilə əlaqələndirilir.
İkinci mənada, parça üzərindəki bəzək elementi olaraq, buta sadəcə estetik bir funksiya daşımaqdan kənara çıxır. Onun həndəsi və ya stilizə edilmiş çiçək formasının müxtəlif variantları mövcuddur və hər birinin özünəməxsus simvolik mənası ola bilər. Buta naxışlarının rənglənməsi, ölçüsü və yerləşməsi də əlavə mənaların ifadəsinə xidmət edir.
Buta, Azərbaycan xalçalarında, geyimlərdə, memarlıqda və digər sənət növlərində geniş istifadə olunmuş və hər bir əsərdə özünəməxsus bir dil danışmışdır. Buta naxışının təsviri müxtəlif mədəniyyətlərdə müxtəlif interpretasiyalara malik olsa da, Azərbaycan mədəniyyətində onun müsbət, xoşbəxtlik və tərəqqi ilə bağlı olan simvolik mənası qəti şəkildə öz əksini tapmışdır. Buta sadə bir qönçədən daha çoxdur; o, bir əsərdir, bir hekayədir, bir simvoldur.