izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Cah-calal (ərəb mənşəli) sözü Azərbaycan dilində geniş mənada istifadə olunan bir termindir. Sadəcə "calal" kimi tərcümə olunmaqdan daha əhatəli bir məna kəsb edir. Lüğətlərdə "calal, ehtişam, büsat, dəbdəbə, təmtəraq, var-dövlət, əzəmət" kimi təriflənsə də, bu sözün gerçək mahiyyəti bu təriflərdən daha çoxdur.

Cah-calal, maddi var-dövlətin, əşyanın zənginliyinin, görkəmli mövqenin və nüfuzun, eləcə də qüdrətin, gücün və hökmranlığın simvolu olaraq qəbul edilir. Yalnız mal-dövlət, sərvət deyil, həm də bu sərvətin yaratdığı dəbdəbəli həyat tərzi, əzəmətli görünüş, ehtişam və bəzək-düzəni özündə əks etdirir. Bir sözlə, cah-calal, həm maddi, həm də mənəvi üstünlüyün, gücün və hökmranlığın bütün görünən və görünməyən təzahürlərinin bir araya gəlməsindən ibarətdir.

Keçmişdəki cah-calal anlayışı, bugünkü anlayışından bir qədər fərqlənərək, daha çox hökmdarların və varlı zadəganların həyat tərzi ilə bağlı idi. Sarayların əzəmətli memarlığı, zəngin geyimlər, dəbdəbəli mərasimlər, əsgəri güc və nüfuz bu anlayışın əsasını təşkil edirdi. Mətndə qeyd edildiyi kimi, “Keçmişdəki… cah-calaldan, mal-dövlətdən, sövt-sədadan şair bir əsər görməyib…” cüməsi də bu mənanı daha aydın şəkildə göstərir. Şairin əsərlərində əks olunan bu cür təmtəraqlı həyat tərzi, məhz o dövrün güc və nüfuzunu təsvir edirdi.

Beləliklə, cah-calal sadəcə maddi var-dövlət deyil, həm də güc, nüfuz, əzəmət və dəbdəbənin kompleks bir birliyidir. Bu anlayış tarix boyu dəyişməsə də, məzmunu və təfsir forması müxtəlif mədəniyyət və tarixi dövrlərdə fərqlənə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz