Cəftə (ərəbcədən) – möhkəm bağlanmanı təmin etmək üçün qapı, pəncərə və ya digər açıq-qapanan qurğulara vurulan metal konstruksiyadır. Sadəcə bir "dəmir qarmaq"dan daha çox, cəftənin özünəməxsus bir quruluşu və funksiyası vardır. Bu, adətən, bir qarmaq və ya kilidlənmə mexanizmi ilə təchiz olunmuş, qapı və ya pəncərənin çərçivəsinə möhkəm bərkidilən metal bir hissədir.
Tarix boyu cəftələr, evlərin, binaların və digər tikililərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün əsas vasitələrdən biri olmuşdur. Onların dizaynı, materialı və ölçüləri zamanla dəyişsə də, əsas funksiyaları – qapı və pəncərələrin möhkəm bağlanmasını və icazəsiz girişin qarşısını almağı – həmişə eyni qalmışdır. Sadə, dəmir cəftələrdən tutmuş, mürəkkəb kilidləmə sistemləri ilə təchiz olunmuş daha mürəkkəb variantlarına qədər, cəftələrin müxtəlif növləri mövcuddur. Həm də, əvvəllər cəftələr sadəcə təhlükəsizlik məqsədi daşıyırdısa, indi estetik görünüşləri də ön plana çıxaraq dizayn elementləri kimi də istifadə olunur.
Əbülhəsənbəyin sitat gətirilən misalında "Xidmətçi yatan qapının çöldən cəftəsini vurdum" ifadəsi, qapının xaricdən cəftə ilə bağlandığını göstərir. Bu, həm də qapının bağlanmasının təhlükəsizlik baxımından nə qədər önəmli olduğunu vurğulayır. Cəftənin vurulması, qapının möhkəm bağlandığını və təhlükəsiz olduğunu təsdiqləyən bir hərəkətdir.
Beləliklə, "cəftə" sözü sadəcə bir dəmir qarmaq deyil, tarixi və funksional əhəmiyyəti olan, evlərimizin təhlükəsizliyini təmin edən və eyni zamanda memarlıq dizaynında istifadə oluna bilən bir əşyadır.