izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Cəldlik (is. Diribaşlıq, zirəklik, çeviklik; hərəkətdə, işdə itilik, sürət) Azərbaycan dilində çoxşaxəli bir məna daşıyan söz olub, bir neçə əlaqəli, lakin bir-birindən incə fərqlənən anlayışı özündə əks etdirir. Sadəcə "sürət" demək deyil, hərəkətin sürətindən əlavə, həm də zehni çeviklik, reflekslərin sürəti və hərəkətlərin dəqiq, məqsədəuyğun icrası kimi mənaları ehtiva edir.

Bir tərəfdən, cəldlik fiziki hərəkətlərin sürətini və çevikliyini ifadə edir. Məsələn, bir pişik üçün cəldlik, yırtıcını tutmaq üçün ani hərəkət sürəti və dəqiqliyini bildirir. İnsanda isə sürətli qaçmaq, tez reaksiya vermək, əşyaları çevik şəkildə idarə etmək cəldliyin nümunələridir. Mətndə verilən nümunədə olduğu kimi, "Məmmədvəli bir quş cəldliyi ilə ayağa qalxdı, o biri otağa keçdi" ifadəsi quşun sürətli və çevik hərəkətini vurğulayır.

Digər tərəfdən, cəldlik zehni itilik, diribaşlıq və qərar vermə sürətini də əhatə edir. Cəld düşünən insan tez qərar verir, problemlərə operativ həll yolları tapır və ətraf mühitdə baş verən hadisələrə dərhal reaksiya verir. Bu mənada cəldlik, intellektual çeviklik və sürətli düşünmə qabiliyyəti ilə bağlıdır. Zəkalı və ağıllı insanların tez-tez cəld adlandırılması da buna misaldır.

Beləliklə, cəldlik sadəcə bir söz deyil, həm fiziki, həm də zehni qabiliyyətlərin vəhdətini özündə birləşdirən bir keyfiyyəti ifadə edən zəngin mənalı bir termindir. O, hərəkətin sürətini, çevikliyini və zehni itilik, qərar vermə sürətini birlikdə əks etdirir. Bu mənada cəldlik, həm uğurun, həm də bacarıqlılığın əlaməti sayıla bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz