Operativ sifəti latın dilindən mənşəli olub, əsasən hərbi kontekstdə istifadə olunsa da, zamanla mənası genişlənərək daha geniş sahələri əhatə etmişdir. Əslində, "operativ" sözü "operation" (əməliyyat) sözündən törəmişdir və əməliyyatla, hərəkətlə, fəaliyyətlə bağlı prosesləri ifadə edir.
1. Hərbi Mənada: Ənənəvi mənası hərbi əməliyyatlarla bağlı olan hər şeyi əhatə edir. Bu mənada "operativ" sözü hərbi planların, strateji qərarların, taktiki hərəkətlərin, kəşfiyyat məlumatlarının və digər hərbi fəaliyyətlərin dərhal icrasına aid olan hər şeyi ifadə edir. Məsələn, "operativ plan" dedikdə, dərhal icrası nəzərdə tutulan hərbi plan nəzərdə tutulur; "operativ məlumat" isə hərbi əməliyyatın dərhal icrası üçün vacib olan vaxtında verilən məlumat deməkdir.
2. Qeyri-Hərbi Mənada: Müasir istifadədə isə "operativ" sözü daha geniş mənada işlənir və bir işin tez, sürətli, vaxtında və effektiv şəkildə icrasını bildirir. Bu mənada, "operativ" sözü proseslərin sürətləndirilməsi, idarə olunması və nəzarət olunması ilə bağlıdır. Məsələn, "operativ idarəetmə" bir şirkətin günlük fəaliyyətlərinin sürətli və effektiv şəkildə idarə olunması deməkdir; "operativ qərarlar" isə tez qəbul edilən və dərhal icrasına başlanılan qərarlar deməkdir. "Operativ işçi" deyəndə, bir işdə dərhal və effektiv şəkildə iştirak edən, əməliyyatları yerinə yetirən şəxs nəzərdə tutulur.
Cümlədə istifadəsi:
- Hərbi hissə operativ plana uyğun olaraq hərəkət etdi.
- Operativ məlumatlar düşmənin mövqeləri haqqında ətraflı məlumat verdi.
- Şirkətin operativ idarəetmə sistemi çox effektiv işləyir.
- Problemin operativ həlli üçün mütəxəssislər çağrıldı.
- O, operativ işçi olduğundan bütün tapşırıqları tez və səlis yerinə yetirdi.
Yekun olaraq, "operativ" sözü əməliyyatlarla, hərəkətlərlə, icra ilə bağlı olan bir sifətdir. Həm hərbi, həm də qeyri-hərbi sahələrdə istifadə olunur və əsas xüsusiyyəti tezlik, sürət və effektivlik konsepsiyasını ifadə etməsidir.