Cəmi (ərəb mənşəli) sözü əsasən "bütün", "hamı", "ümumi" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdəki qısa izahı sözün mahiyyətini tam əks etdirmir. Cəmi, sadəcə bir sıra elementlərin tamlığını bildirməklə yanaşı, bu elementlərin bir-biri ilə əlaqəsini, birliyini də vurğulayır. Yəni, "cəmi aləm" deyəndə sadəcə bütün dünyanın yox, bütün dünyanın vahid bir bütöv kimi, bir-biri ilə əlaqəli olaraq nəzərdə tutulduğunu anlamaq mümkündür. Bu, sadəcə sayca çoxluğun deyil, həm də birliyin, bütövlüyün ifadəsidir.
Ədəbiyyatda "cəmi" sözünün istifadəsi daha da zəngindir. Misal üçün, Mirzə Heydərin "Cəmi aləm [atama] rəhmət oxuyur" misalında olduğu kimi, burada "cəmi aləm" ifadəsi insanların ümumi rəğbətini, həmrəyliyini, bir səsdən dua və ya rəhmət diləməsini ifadə edir. Bu isə, sadəcə "bütün insanlar" mənasından daha geniş, daha emosional bir anlamdır. Ə. Haqverdiyev isə "cəmi iş" ifadəsini işlədərkən, bütün işləri, Hacı Məhəmmədin həyatındakı bütün fəaliyyət sahələrini nəzərdə tutur. Bu, "bütün işlər" ifadəsindən daha çox, bu işlərin bir-biri ilə bağlılığını, ümumi bir həyat yolunu göstərir.
Beləliklə, "cəmi" sözü, sadəcə sayı ifadə etməklə yanaşı, birliyi, bütövlüyü, ümumi bir əlaqəni ifadə etmək gücünə malikdir. Ədəbi mətnlərdə istifadəsində bu çalar daha aydın görünür və mətnə daha dərin bir anlam qatır.