Cəmləmək felinin əsas mənası, müxtəlif əşya və ya anlayışları bir yerə yığmaq, toplamaq, bir araya gətirməkdir. Bu, sadə bir toplama hərəkətindən tutmuş, daha mürəkkəb bir prosesə qədər müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilər. Məsələn, bağdakı yarpaqları cəmləmək, qonaqları bir otaqda cəmləmək, və ya hesabları cəmləmək kimi.
Cəmləmək, həm fiziki, həm də məcazi mənada istifadə oluna bilər. Fiziki mənada, konkret əşyaların bir yerə yığılması nəzərdə tutulur. Məcazi mənada isə, mücərrəd anlayışların və ya fikirlərin bir araya gətirilməsi, ümumiləşdirilməsi və ya sistemləşdirilməsi başa düşülür. Məsələn, müxtəlif fikirləri bir nəticədə cəmləmək, təcrübələri cəmləmək və nəticə çıxarmaq kimi.
Lüğətdə göstərildiyi kimi, "bir-birinin üstünə gəlmək" mənası da cəmləmək sözünün bir tərəfini əks etdirir. Bu, əsasən kütləvi hadisələr və ya cisimlərin yığılması zamanı istifadə olunur. Məsələn, qar yağışı zamanı qarın cəmlənməsi nəticəsində böyük qar yığınlarının əmələ gəlməsi və ya insan kütləsinin bir nöqtədə cəmlənməsi kimi.
Cəmləmək sözü, riyaziyyatda da geniş istifadə olunur və burada ədədlərin toplanması, yəni cəmlənməsi mənasını verir. Bu kontekstdə, cəmləmə əməliyyatı riyazi bir proses olub, ədədlərin cəmini tapmaq üçün istifadə olunur. Bu, cəmləməyin dəqiq və konkret bir tətbiqidir.
Ümumi olaraq, "cəmləmək" sözünün mənası, müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif çalarlarda olsa da, əsas mahiyyətini "bir araya gətirmək", "toplamaq" və "yığmaq" anlayışları təşkil edir. Bu sözün geniş və çoxşaxəli istifadə imkanları onu Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında əhəmiyyətli bir yerə sahib edir.