Toplamaq sözü Azərbaycan dilində geniş məna çalarlarına malik, çoxmənalı bir feldir. Əsasən müxtəlif əşya və ya varlıqları bir yerə yığmaq, bir araya gətirmək mənasını ifadə edir. Lüğətlərdə göstərilən "yığmaq"la sinonimliyindən əlavə, daha geniş və dəqiq bir şəkildə aşağıdakı mənaları əhatə edir:
1. Fiziki yığma: Ayrı-ayrı əşyaları, predmetləri, materialları bir yerə toplamaq, bir araya gətirmək hərəkəti. Misal üçün: "Uşaqlar bağçada düşmüş yarpaqları topladılar.", "Çobanyastığı çiçəklərini toplamağa getdik.", "Mən sənədləri diqqətlə topladım." Bu mənada "toplamaq" fəaliyyətə, yığma prosesinə vurğu edir və yığmanın nəticəsindən daha çox, hərəkətin özünə diqqət çəkir.
2. Məlumat yığma: Müxtəlif mənbələrdən məlumat toplamaq, araşdırmaq, bir araya gətirmək. Məsələn: "O, mövzu ilə bağlı bütün lazımi məlumatları topladı.", "Tarixçi bu hadisə haqqında bütün sənədləri toplamağa çalışır." Bu mənada "toplamaq" araşdırma, tədqiqat və informasiya emalı proseslərini ifadə edir.
3. Pul vəsaitlərinin toplanması: Pul, vəsait, kömək və s. kimi maddi resursları bir yerə yığmaq. Misal: "Xeyriyyə təşkilatı zəlzələ qurbanları üçün kömək topladı.", "Şirkət yeni layihə üçün vəsait toplamağa çalışır." Bu mənada "toplamaq" ümumi məqsəd üçün resurs toplama işini ifadə edir.
4. İnsanların toplanması: İnsanları bir yerə yığmaq, bir araya gətirmək, toplantı təşkil etmək. Misal: "Müəllim şagirdləri dərsə topladı.", "Mitinqə minlərlə insan toplanmışdı." Bu mənada "toplamaq" bir yerə yığmaq, cəmləşdirmək mənasında işlənir.
5. Məhsul yığımı: Əkin sahələrindən məhsul yığmaq, biçmək, toplamaq. Məsələn: "Kəndlilər buğda biçib, toplamağa başladılar.", "Bağdan meyvə toplamaq vaxtıdır." Bu mənada "toplamaq" kənd təsərrüfatında məhsul yığımı prosesini ifadə edir.
Ədəbiyyat nümunəsində ("Uşaqları tapıb, çiyələk, göbələk toplamağa gedirdik.") "toplamaq" sözü əsasən birinci mənada - fiziki yığma mənasında işlənmişdir. Lakin, bu cümlədə bir qədər macəra və kəşf elementinin də olduğunu vurğulamaq olar. Uşaqlar sadəcə çiyələk və göbələk yığmır, həm də onları tapmaq üçün axtarış aparırlar.