Cəng (ər. جنگ) sözü qədim Azərbaycan dilində geniş istifadə olunan bir termin olub, "dava", "müharibə", "vuruş" və "döyüş" mənalarını əhatə edir. Müasir Azərbaycan dilində istifadəsi azalsa da, ədəbiyyatda, xüsusilə də klassik əsərlərdə rast gəlinir. Sözün kökü olan ərəb dilindəki "cəng" (جنگ) sözü də eyni mənaları ifadə edir və tarix boyu bu dillər arasında söz ehtiyatının qarşılıqlı təsirinin bariz nümunəsidir.
Cəng, sadəcə silahlı qarşıdurmanı deyil, daha geniş mənada, iki tərəf arasında baş verən hər hansı bir şiddətli münaqişəni, qarşıdurmanı da ifadə edə bilər. Bu baxımdan, "dava" sözü ilə müqayisədə daha böyük miqyaslı və daha şiddətli qarşıdurmaları ifadə etməkdə üstünlük təşkil edir. Məsələn, kiçik bir dava “cəng” olaraq adlandırılmır, ancaq iki ordunun qarşılaşması, böyük bir döyüş və ya uzun müddətli müharibə “cəng” olaraq təsvir edilə bilər.
Sözün "Ağız açıb göylər belə heyran qaldı bu cəngə!" misalında istifadəsi, cəngin nə qədər böyük və təsirli bir hadisə olduğunu vurğulayır. Bu ifadədə "cəng" sözü, adi bir döyüşdən daha çox, qüvvə, şiddət və miqyas baxımından fərqlənən bir hadisəni təsvir edir. Göylərin belə heyran qalması, hadisənin əzəmətini və həcmini daha da qabardır.
"Cəng etmək" ifadəsi isə açıq şəkildə müharibə aparmaq, vuruşmaq və döyüşmək mənalarını ifadə edir. Bu ifadə, fəal iştirakı və şiddətli mübarizəni vurğulayır.
Yekun olaraq, "cəng" sözü qədim və zəngin bir tarixə malik olub, müasir dövrdə istifadə tezliyi azalsa da, ədəbiyyatımızda öz əhəmiyyətini qoruyub saxlayır və tarixi kontekstdə daha yaxşı başa düşülür.