Cinayətkar: (ər. cinayət + fars. …kar) Cinayət törədən, qanunsuz əməl işləyən şəxs. Sadəcə "suçlu" sözünün sinonimi olmaqdan kənara çıxan bu termin, həm əməlin mahiyyətinə, həm də əməli törədən şəxsin motivlərinə işarə edir. Cinayətkar sözü, sadəcə qanunu pozmuş birini deyil, eyni zamanda, əxlaqi və sosial normaları pozmuş, cəmiyyətə zərər vermiş birini təsvir edir.
Lüğətlərdə qeyd edilən “cinayət edən, cinayət törədən adam” tərifi cinayətkarın əsas xüsusiyyətini – cinayət törətməsini vurğulayır. Ancaq bu tərif, cinayətkarın motivlərini, əməlinin miqyasını və nəticələrini tam əhatə etmir. Məsələn, qəsdən adam öldürmüş bir cinayətkarla, yol qaydalarını pozmuş bir cinayətkar arasındakı fərq əməlin ağırılığına və cəmiyyətə vurduğu ziyanın miqyasına görə çox böyükdür.
Cinayətkar termininin istifadəsində diqqət edilməli olan bir məqam da onun hüquqi və etik aspektlərinin bir-birinə bağlı olmasıdır. Hüquqi olaraq, cinayətkar məhkəmə tərəfindən cinayət törətməkdə təqsirli bilinmiş şəxsdir. Etik baxımdan isə, cinayətkar cəmiyyətin əxlaqi dəyərlərinə zidd olan əməl törətmiş şəxs kimi dəyərləndirilə bilər. Bəzən hüquqi olaraq cinayətkar sayılmayan bir şəxs də etik baxımdan cinayətkar kimi qəbul edilə bilər, və ya əksinə.
Ədəbiyyatda “cinayətkar” sözü müxtəlif kontekstlərdə istifadə olunur. Bəzi əsərlərdə cinayətkarın motivləri, keçmişi və psixoloji vəziyyəti ətraflı təsvir edilir, oxucuya onun hərəkətlərinin səbəblərini anlamağa kömək edir. Digər əsərlərdə isə cinayətkar sadəcə hadisələrin əsas fiquru, qaranlıq qüvvənin təcəssümü kimi təqdim olunur.