izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Coğrafiya (yun. γεωγραφία – geographia – Yerin təsviri) – Yerin səthinin, onun təbii və insan tərəfindən yaradılmış landşaftlarının, ərazilərin və onların qarşılıqlı əlaqələrinin elmi öyrənilməsi ilə məşğul olan mürəkkəb və çoxşaxəli bir elm sahəsidir. Sadəcə Yerin təsviri ilə kifayətlənməyən coğrafiya, yer üzünün müxtəlif ərazilərindəki təbii hadisələri, insanların fəaliyyətini, ətraf mühitlə qarşılıqlı təsirini, iqtisadi və siyasi prosesləri, mədəniyyətlərin yayılmasını və daha çoxunu inteqrativ bir yanaşma ilə araşdırır.

Coğrafiyanın əsas vəzifəsi, Yer kürəsinin müxtəlif hissələrini təşkil edən təbii və sosial-iqtisadi sistemlərin quruluşunu, inkişafını, qarşılıqlı əlaqələrini və fəaliyyət qanunauyğunluqlarını aşkar etməkdir. Bu məqsədlə coğrafiyaçılar müxtəlif metod və vasitələrdən, o cümlədən, kartoqrafiya, kosmik çəkilişlər, coğrafi informasiya sistemləri (QİS), statistika və modelləşdirmədən istifadə edirlər. Coğrafiya elmi özünün geniş tədqiqat obyektinə görə fiziki coğrafiya və sosial-iqtisadi coğrafiya kimi əsas iki bölməyə ayrılır, lakin bu bölmələr bir-birindən tamamilə təcrid olunmayıb, əksinə, bir-birini tamamlayır və birgə araşdırmalar aparırlar.

Fiziki coğrafiya Yer kürəsinin təbii komponentlərini (relyef, iqlim, su, torpaq, bitki örtüyü, heyvanat aləmi) və onların qarşılıqlı təsirini öyrənir. Sosial-iqtisadi coğrafiya isə insan cəmiyyətinin coğrafi mühitlə qarşılıqlı əlaqələrini, əhalinin yerləşməsini, iqtisadi fəaliyyəti, siyasi sistemləri və mədəniyyətləri tədqiq edir. Coğrafiyanın regional coğrafiya, şəhər coğrafiyası, kənd coğrafiyası, siyasi coğrafiya, iqtisadi coğrafiya, mədəni coğrafiya və s. kimi çoxsaylı sahələri vardır.

Coğrafiya elmi yalnız nəzəri biliklərin toplanması ilə məhdudlaşmır. Əldə olunan nəticələr əsasında ətraf mühitin qorunması, davamlı inkişaf strategiyasının hazırlanması, regional planlaşdırma, təbii ehtiyatların idarə edilməsi və digər mühüm məsələlərin həllində geniş istifadə olunur. Beləliklə, coğrafiya həm fundamental, həm də tətbiqi bir elmdir, cəmiyyətin inkişafında mühüm rol oynayır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz