Cövhər (ər. əsli farsca “gövhər”dən) termini, kimyəvi tərkibinin saflaşdırılması və konsentrasiyası prosesindən keçmiş, yəni distillə, ekstraksiya və ya digər kimyəvi üsullar vasitəsilə əldə edilmiş, hər hansı bir üzvi maddənin sıxılmış, təmizlənmiş və yüksək dərəcədə konsentrə olunmuş formasını ifadə edir. Bu proses nəticəsində əsas maddənin faydalı komponentləri ayrılır, qarışıqlıqlar isə minimal səviyyəyə endirilir. Beləliklə, cövhər əslində maddənin ən saf və təsirli halını təmsil edir.
Tarixən, "cövhər" termini daha çox qiymətli daşlar, ətirlər və dərman bitkilərinin ekstraktları kimi qiymətli və nadir maddələr üçün işlənirdi. Məsələn, gülab cövhəri gül ləçəklərindən distillə yolu ilə əldə edilən yüksək konsentrasiyaya malik ətirli mayedir. Bu tərif, cövhərin sadəcə sıxılmış şirə deyil, həm də xüsusi bir təmizlənmə və saflaşdırma prosesindən keçmiş, yüksək keyfiyyət və effektivliyə malik bir məhsul olduğunu vurğulayır.
Müasir kimya elmində cövhər anlayışı genişləndirilmişdir və müxtəlif üzvi maddələrin tərkibində olan təmizlənmiş komponentləri ifadə etmək üçün də istifadə oluna bilər. Maddənin cövhəri, onun əsas kimyəvi xüsusiyyətlərini və təsirini daha güclü şəkildə əks etdirir. Beləliklə, "cövhər" sözü həm tarixi bir kontekstdə qiymətli və nadir maddələri, həm də müasir kimyada təmizlənmiş və konsentrə olunmuş maddələri ifadə edən zəngin mənaya malikdir.
Qeyd etmək lazımdır ki, "cövhər" sözü bəzən metaforik mənada da işlənə bilər. Məsələn, bir insanın "cövhəri" onun əsas xüsusiyyətləri, əsl mahiyyəti, xarakterinin ən dərin təzahürləri mənasında istifadə oluna bilər. Bu isə sözün zəngin leksik məna potensialını göstərir.