Cütdırnaqlılar (Artiodactyla): Qoşadırnaqlılar kimi də tanınan cütdırnaqlılar, məməlilər sinfinə aid olan və iki barmağın əsas yükü daşıdığı, digər barmaqların isə kiçik və ya inkişaf etməmiş olduğu bir heyvan dəstəsidir. Bu əsas iki barmağın ucunda isə iki-iki olmaqla cüt dırnaqlar yerləşir; bu da onlara adlarını vermişdir. Bu unikal ayaq quruluşu sayəsində cütdırnaqlılar müxtəlif ərazilərdə, çöllərdən meşələrə və savannalara qədər geniş yayılmışlar.
Cütdırnaqlılar dəstəsinin müxtəlifliyi heyrətamizdir. Bu dəstəyə incə bədən quruluşuna malik ceyranlardan tutmuş, nəhəng ölçülərə çatan zürafələrə qədər bir çox heyvan daxildir. Onların pəhrizləri də eyni dərəcədə müxtəlifdir; bəziləri ot bitkiləri ilə qidalanır (ot bitkilərini yeyənlər), bəziləri isə həm ot bitkiləri, həm də digər bitki və heyvanlarla qidalanır (hər şey yeyənlər). Bəzi növlər, məsələn donuzlar, hətta torpağı qazaraq qida axtarırlar.
Cütdırnaqlıların əksəriyyəti sürülər halında yaşayır və sosial davranış nümayiş etdirirlər. Bu, onlara yırtıcılardan qorunmaqda və qida axtarmaqda kömək edir. Onların çoxunun güclü qoxu və eşitmə duyğuları var, bu da onların ətraf mühitini daha yaxşı qavramağa imkan verir. Maraqlıdır ki, cütdırnaqlılar arasında həm çoxsaylı, həm də nəsli kəsilməkdə olan növlər mövcuddur. İnsan fəaliyyəti, yaşayış yerlərinin məhv edilməsi və ovçuluq bu heyvanların əsas təhlükələrindən biridir.
Ümumilikdə, cütdırnaqlılar heyvanlar aləminin əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil edir və onların müxtəlifliyi, bioloji əhəmiyyəti və ekosistemlərdəki rolu onları tədqiq etmək üçün maraqlı bir mövzu halına gətirir. Onların təkamülü, adaptasiyası və davranışı müasir elm üçün davam edən tədqiqat mövzularıdır.