izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Çalalanmaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "oyulmaq, oyuq əmələ gəlmək, çala əmələ gəlmək" deyə izah olunmaqdan daha geniş və dəqiq bir şəkildə izah edilə bilər. Bu proses, əsasən, uzun müddət davam edən, təkrarlanan mexaniki və ya kimyəvi təsirlərin nəticəsidir. Sərt bir səthdə, məsələn, daşda, suyun damcı-damcı düşməsi kimi davamlı təsirlərin nəticəsində yavaş-yavaş aşınma baş verir və səthdə çalalar, yəni kiçik oyuqlar əmələ gəlir. Bu proses çalalanmaq olaraq adlandırılır.

Daha geniş izah etmək üçün deyə bilərik ki, çalalanmaq yalnız suyun təsiri ilə deyil, həmçinin küləyin, qumun, buzun və ya digər amillərin davamlı təzyiq və sürtünməsi nəticəsində də baş verə bilər. Məsələn, küləyin qumu daşlara sürtməsi nəticəsində dəştdəki daşlar çalalanaraq formasını dəyişir və səthləri hamarlanır. Bu prosesdə, materialın tədricən aşınması və parçalanması baş verir, nəticədə səthdə müxtəlif ölçülü və formalı çalalar əmələ gəlir.

Çalalanma prosesi geoloji proseslərdə də mühüm rol oynayır. Dağların, qayaların və digər təbii landşaftların formalaşmasında çalalanma kimi aşınma prosesləri əsas amillərdən biridir. Belə ki, milyonlarla il ərzində təbiət qüvvələrinin təsiri nəticəsində sərt qayalar belə, çalalanaraq parçalanır və formasını dəyişir.

Qısacası, "çalalanmaq" sözü sadə bir mənadan daha çox, uzunmüddətli və tədricən baş verən bir aşınma prosesini, təbiətin səbirli və güclü təsirini ifadə edir. Bu prosesin nəticəsi olaraq, müxtəlif səthlərdə kiçikdən böyüyə qədər oyuqlar, çalalar yaranır və bu da landşaftın formasını dəyişdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz