izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Çalıb-çapmaq felləri birləşməsi, əsasən talamaq, qarət etmək, əmlakı zorla ələ keçirmək mənasını ifadə edir. Hər iki fel (çalmaq və çapmaq) öz müstəqil mənalarına malik olsa da, birgə işləndikdə daha güclü, daha geniş və daha təsirli bir məna yaradır. Sadəcə "talamaq" sözündən fərqli olaraq, "çalıb-çapmaq" daha çox qəddarlığı, vəhşiliyi və sistemli bir şəkildə həyata keçirilməni əks etdirir. Bu birləşmə, sözün əsl mənasında, hər şeyin, hər kəsin qarət edilməsini, bir yerin tamamilə talan edilməsini göstərir.

Misal olaraq, verilən sitatda ("...Fətəli də acığa düşür, o da bizim kəndi-kəsəyi çalıb-çapır") Fətəlinin həm kəndin əhalisini, həm də əmlakını qarət etməsini, bir sözlə, kəndi tamamilə talan etməsini görürük. "Çalıb-çapmaq" birləşməsi bu hadisənin miqyasını və şiddətini daha aydın şəkildə göstərir. Sadəcə "talamaq" deyilməklə belə bir təsvir əldə etmək mümkün olmazdı.

Maraqlı bir məqam odur ki, "çalıb-çapmaq" ifadəsi, həm konkret fiziki əşyaların, həm də məcazi mənada, şərəf, nüfuz kimi qeyri-maddi dəyərlərin qarət edilməsini ifadə edə bilər. Lakin ümumi mənada, bu ifadə həmişə pis niyyətlə, qəddarlıqla və zorakılıqla əlaqələndirilir.

Beləliklə, "çalıb-çapmaq" söz birləşməsi sadəcə "talamaq" mənasından daha geniş və əhatəli olub, hadisənin miqyasını, şiddətini və vəhşiliyini daha dolğun şəkildə əks etdirir. Bu ifadənin Azərbaycan dilinin rəngarəngliyi və ifadə qabiliyyətini göstərən təsirli nümunələrindən biri olduğunu demək olar.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz