Çapar sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında keçmişdən qalmış maraqlı bir termindir. Müasir dövrdə bu sözün istifadəsi azalsa da, tarixi əhəmiyyəti və rəngarəng mənaları ilə diqqəti cəlb edir. Əsasən, sürətli və etibarlı poçt xidməti ilə bağlı olan çapar, atlı quryerlər vasitəsilə məktub, əmr, xəbər və digər mühüm informasiyaların tez bir zamanda çatdırılmasını təmin edən şəxsi ifadə edir.
Keçmişdə, çaparlar dövlət işlərində, hərbi əməliyyatlarda və şəxsi əlaqələrdə əhəmiyyətli rol oynayırdılar. Onlar yüksək dərəcədə etibarlı, fiziki cəhətdən güclü və at sürməkdə bacarıqlı şəxslər seçilirdi. Çaparların məsuliyyəti yalnız məktub və sənədləri çatdırmaqdan ibarət deyildi; həmçinin, onlar daşıdıqları məlumatın təhlükəsizliyini təmin etmək, müxtəlif maneələri aradan qaldırmaq və çatdırılan məlumat barədə geri dönüş bildirişi vermək üzrə də məsul idilər. Bu səbəbdən, çaparlar cəmiyyətdə hörmətə layiq şəxslər hesab olunurdular.
Çapar sözünün sinonimləri arasında “qasid” və “yamçı” da yer alır. Lakin, “çapar” sözü daha çox uzun məsafələrə at üstündə məlumat daşıyan şəxsi ifadə edir. “Qasid” isə daha ümumi mənada xəbər gətirən, elçi mənasında istifadə olunur. “Yamçı” isə xəbər yaymaqla yanaşı, gizli məlumatların daşıyıcısı kimi fəaliyyət göstərə bilərdi.
Beləliklə, “çapar” sözü sadəcə bir peşə adı deyil, həm də keçmişin sürətli və etibarlı kommunikasiya sisteminin vacib bir hissəsini təmsil edir. Bu sözün tarixi konteksti nəzərə alınmaqla, onun mənası daha dərin və maraqlı hal alır.