Çapıb-talamaq sözü, əsasən "çapmaq" feli ilə bağlı olaraq, qarət etmək, talan etmək, zorla ələ keçirmək mənasını verir. "Çapmaq" sözünün üçüncü mənası olaraq qeyd edilən bu ifadə, daha geniş mənada, silahlı qüvvənin və ya quldur dəstələrinin yollarda səyahət edən karvanları, ticarət mərkəzlərini və ya yaşayış məntəqələrini basqın edərək, əmlaklarını, mallarını və ya pulunu zorla ələ keçirməsini ifadə edir.
Mirzə Fətəli nümunəsində olduğu kimi, "çapıb-talamaq" sözü, həm də öz dövrünün heç bir bacarığı olmayan, başqalarının hesabına yaşayan və bu yolla varlanmaq üçün cinayətkar fəaliyyətlə məşğul olan şəxslərin fəaliyyətini xarakterizə edir. Bu kontekstdə, söz həm fiziki zorakılığı, həm də qanunsuz ələ keçirməni əhatə edir. Yəni, sadəcə mal ələ keçirmək deyil, həm də həmin əməliyyat zamanı baş verə biləcək digər zorakılıq hallarını da özündə əks etdirir.
Tarixi kontekstdə, "çapıb-talamaq" sözü, qədim dövrlərdən etibarən mövcud olmuş quldurluq və talançılıq hadisələrinin və onların sosial və iqtisadi təsirlərinin ifadəsində istifadə olunmuşdur. Bu söz, qənimət əldə etmək üçün həyata keçirilən qəddar və qanunsuz əməllərin ciddi və təhlükəli təbiətini vurgular.
Müasir Azərbaycan dilində istifadə tezliyi az olsa da, "çapıb-talamaq" ifadəsi, tarixi və ədəbi mətnlərdə rast gəlinən, canlı və təsviri bir söz birləşməsidir. Onun mənasını anlamaq, keçmişdəki sosial və iqtisadi şəraitin dərk edilməsində mühüm rol oynayır.