Çapqınçı sözü Azərbaycan dilində qədim tarixi köklərə malik bir termindir və əsasən qənimət əldə etmək məqsədilə silahlı basqınlar törədən şəxsi ifadə edir. Sadəcə "quldur" və ya "soyğunçu" sözlərinin sinonimi olmaqdan daha çox, çapqınçılıq fəaliyyətinin özünəməxsus xüsusiyyətlərini ehtiva edir.
Tarixi mənbələrə əsasən, çapqınçılar tək başına fəaliyyət göstərməkdən daha çox, dəstələr halında hərəkət edirdilər. Bu dəstələr, bir qayda olaraq, həm yerli əhalidən, həm də xarici ərazilərdən olan insanlardan təşkil olunur, ərazini ələ keçirmək, malları talan etmək və əhalini qorxutmaq məqsədilə qəfil hücumlar təşkil edirdilər. Onların fəaliyyəti, həm də ərazinin coğrafiyası, siyasi sabitsizlik və iqtisadi çətinliklərlə sıx bağlı idi.
Çapqınçılar, "çapovulçu" və "yolkəsən" kimi sözlərlə sinonim olsa da, bu sözlərdən fərqli olaraq, daha böyük miqyaslı əməliyyatlar həyata keçirə bilərdilər. Yolkəsən daha çox kiçik miqyaslı oğurluqlarla məşğul olurkən, çapqınçı daha təşkil olunmuş, silahlı və planlı əməliyyatlar aparırdı. Bu baxımdan, "çapqınçı" sözü daha çox "quldur dəstəsi" və ya "bandit qrupu" mənasını da özündə ehtiva edir.
Müasir dövrdə "çapqınçı" sözü daha çox tarixi kontekstdə istifadə olunur, lakin bəzən silahlı qruplaşmaların fəaliyyətini təsvir etmək üçün də işlədilə bilər. Sözün leksik əhatəsi, o dövrün sosial-iqtisadi və siyasi şəraitini də əks etdirir və dilin tarixi inkişafını anlamaq üçün əhəmiyyətlidir.