Soyğunçu sözü Azərbaycan dilində geniş mənada istifadə olunan bir termindir. Lüğətlərdə verilən "soyğunçuluqla, qarətlə məşğul olan adam" tərifi əsas mənasını ifadə etsə də, kontekstə görə daha incə fərqlənmələrə yol açır. Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "soymaq" felləsindən törədiyini görərik. "Soymaq" əşyanı zorla əlindən almaq, mülkiyyət hüququnu pozmaq mənasını verir. Beləliklə, soyğunçu, başqasının əmlakını zor tətbiq edərək ələ keçirən şəxsdir.
Soyğunçu sözü sinonimləri olan "çapovulçu", "qarətgər", "adamsoyan", "quldur" sözləri ilə müqayisə edildikdə, bəzi incə fərqlər ortaya çıxır. "Çapovulçu" daha çox kiçik miqyaslı oğurluqlar edən şəxsi, "qarətgər" isə daha planlı və təşkil olunmuş soyğunçuluqla məşğul olanı ifadə edir. "Adamsoyan" isə soyğunçuluqla yanaşı, şiddət və qətl törətmə ehtimalını güclü şəkildə ifadə edir. "Quldur" termini isə daha geniş bir məna kəsb edir və çoxlu adamdan ibarət qrup halında törədilən soyğunçuluqları əhatə edir.
Verilən nümunə cümləsindəki "Bakı yanğınların, barıt tüstülərinin, quldurların və soyğunçuların..." ifadəsi, soyğunçuların daha çox qarışıqlıq və xaos içində fəaliyyət göstərdiyini, hadısələrin nəticəsindən istifadə etdiklərini göstərir. Burada soyğunçu termini, "quldur" sözü ilə yanaşı, geniş mənada, əsasən də fırsatçılıq xarakteri daşıyan soyğunçuluq edənlər üçün işlənilib.
Müxtəlif cümlələrdə soyğunçunun necə işləndiyinə dair bəzi nümunələr:
- Soyğunçular evdən qiymətli əşyaları oğurladılar. (Sadə soyğunçuluq)
- Silahlı soyğunçu bankı soydu. (Silahlı soyğunçuluq)
- O, bir vaxtlar qorxulu bir soyğunçu olmuşdu. (Keçmişdə soyğunçuluqla məşğul olan şəxs)
- Polislər soyğunçuları tutdular. (Soyğunçuların tutulması)
Beləliklə, soyğunçu sözü kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlarda istifadə oluna bilən çoxmənalı bir termindir.