Çar-naçar (fars mənşəli zərf): Bu söz əlacsızlıq, məcburiyyət və istər-istəməz bir iş görmək məcburiyyətində olmaq vəziyyətini ifadə edir. Hərəkətin yerinə yetirilməsinin istənilmədiyini, lakin başqa çarənin olmamasını vurğulayır. Sözün tərkib hissələri də bu mənanı gücləndirir: "çarə" sözü hər hansı bir çətinlikdən çıxış yolu, həll tapmaq deməkdir; "naçar" isə çarəsiz, ümidsiz vəziyyətdə olmağı ifadə edir. Beləliklə, "çar-naçar" sözü tamamilə ümidsiz bir vəziyyətdə, başqa çarəsi qalmayanda məcbur olaraq bir işin yerinə yetirilməsini bildirir.
Sözün ifadə etdiyi məcburiyyət müxtəlif səbəblərdən qaynaqlana bilər: zəruri bir vəzifənin yerinə yetirilməsi, təzyiq altında olmaq, qaçılmaz bir hadisə qarşısında acizlik və s. Mətndə verilən nümunədə ("Molla nə qədər üzr istəyirsə, mümkün olmur. Axırda çar-naçar nişan alıb atır") molla üzr istəməsinə baxmayaraq, vəziyyətin tələbi ilə məcbur qalaraq nişan alıb atır. Bu, onun istəyindən kənar, məcburi bir hərəkət olduğunu vurğulayır.
"Çar-naçar" sözü Azərbaycan ədəbi dilinin zəngin leksikasının bir parçası olub, həm yazılı, həm də şifahi nitqdə geniş istifadə olunur. Emosional rəngarəngliyi ilə digər sinonimlərdən (məsələn, məcburən, əlacsız) fərqlənir və hadisənin məcburiyyətini daha aydın şəkildə ifadə edir. Eyni zamanda, sözün tərkib hissələrinin əhəmiyyətinin başa düşülməsi onun mənasının daha dəqiq qavranılmasını təmin edir.