Çarəsiz sözü Azərbaycan dilində geniş mənada istifadə olunan bir zərfdir. Əsas mənası "əlacsız, əlacı qalmamış, məcbur, naçar" olmaqdadır. Bir insanın və ya hadisənin hər hansı bir problem və ya çətinlik qarşısında mübarizə aparmaq üçün heç bir imkanının qalmadığını, başqa seçiminin olmadığını ifadə edir.
Sözün mənasını daha ətraflı izah etsək, çarəsizliyin sadəcə "bir şey edə bilməmək"dən daha çox, ümumi bir ümidsizlik, qüvvəsizlik və acizlik hissi ilə müşayiət olunduğunu görərik. Çarəsiz qalmış bir insan, problemi həll etmək üçün bütün imkanlarını sınadığını, ancaq nəticə əldə edə bilmədiyini bildirir. Bu, həm fiziki, həm də mənəvi bir vəziyyət ola bilər. Məsələn, bir insan ağır bir xəstəlik qarşısında çarəsiz qala bilər, ya da bir müəllim şagirdinin davranışına qarşı çarəsiz qala bilər.
Misal olaraq verilən "Durdum, mağaranın ağzından içəri baxdım. Bir şey görmədim, çarəsiz mağaraya girdim" cümləsində, şəxsin mağaranın içini görməməsi ona başqa seçim qoymur və o, məcburiyyətdən, başqa çarəsi olmadığı üçün mağaraya girmək məcburiyyətində qalır. Bu, çarəsizliyin situasiyadan irəli gələn məcburi bir hərəkət olduğunu göstərir.
Maraqlı bir tərəfi də odur ki, "çarəsiz" sözü bəzən müəyyən bir hərəkətin səbəbini izah etmək üçün də istifadə olunur. Bu halda, hərəkətin arxasında dayanan əsas səbəb çarəsizlikdir və bu səbəbdən başqa seçim qalmayıb.
Ümumiləşdirərək demək olar ki, "çarəsiz" sözü, insanın acizlik və ümidsizlik hissi ilə müşayiət olunan bir vəziyyətini ifadə edən, geniş məna kəsb edən və müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilən zərfdir.