Çatlatma sözü, "çatlatmaq" felindən törəmə bir isimdir. Sadəcə olaraq "bir şeyi çatlamağa gətirən hərəkət" kimi tərif edilməkdən daha geniş bir məna kəsb edir. Əslində, "çatlatma" bir obyektin səthindəki bütövlüyün pozulmasını, yaranan çatların əmələ gəlmə prosesini və nəticəsini əhatə edir.
Bu proses müxtəlif səbəblərdən baş verə bilər: mexaniki təsir (məsələn, bir qabın düşməsi və çatlaması), temperatur dəyişmələri (məsələn, şüşənin qızdırılıb soyudulması zamanı çatlaması), quruma (məsələn, ağacın quruması nəticəsində çatlaması) və ya kimyəvi reaksiyalar nəticəsində.
"Çatlatma"nın mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Məsələn, "qabın çatlatması" fiziki bir hadisəni ifadə edirsə, "səsin çatlatması" səsin sərt və xoşagəlməz olmasını bildirir. Həmçinin, "münasibətlərin çatlatması" ifadəsi münasibətlərdəki gərginliyi, pozulma əlamətlərini göstərir. Beləliklə, "çatlatma" sadə bir fiziki prosesi deyil, eyni zamanda metaforik mənada da istifadə oluna bilən çoxcəhətli bir anlayışdır.
Maraqlı bir məqam odur ki, "çatlatma"nın nəticəsi yalnız mənfi deyil. Bəzi sənət növlərində, məsələn, qədim çin keramika sənətində, qəsdən çatlatma texnikasından istifadə olunaraq bədii effekt əldə edilir. Bu, "krakelür" adlanan və sənət əsərinə xüsusi bir gözəllik bəxş edən bir texnikadır.
Yekun olaraq, "çatlatma" sadə bir söz olmasına baxmayaraq, fiziki, metaforik və hətta bədii kontekstlərdə geniş məna daşıyan maraqlı bir leksik vahiddir.