çeşidlənmə

Çeşidlənmə: "Çeşidlənmək" fellərindən törəmiş isimdir. Əsas mənası müxtəlif növ və ya kateqoriyalara bölünmə, ayırma, təsnif etmə prosesini ifadə edir. Bu proses həm konkret obyektlərə, həm də mücərrəd anlayışlara tətbiq oluna bilər. Məsələn, kitabxana kataloqunda kitabların janrlarına, müəlliflərinə və ya nəşr tarixinə görə çeşidlənməsi, ya da bitkilərin növlərinə, rənglərinə və ya hündürlüklərinə görə bağda çeşidlənməsi konkret nümunələrdir.

Daha geniş mənada çeşidlənmə, mürəkkəb bir sistemin və ya məlumat kütləsinin daha sadə və anlaşıqlı alt-qruplara bölünməsini, strukturlaşdırılmasını əhatə edir. Bu, həm də müxtəlif xüsusiyyətlərə malik olan elementlərin müəyyən meyarlara əsasən sıralanmasını, təşkilini ifadə edir. Beləliklə, məlumatların çeşidlənməsi, tədqiqat nəticələrinin çeşidlənməsi, və ya əhalinin sosial-iqtisadi göstəricilərə görə çeşidlənməsi kimi mücərrəd mənaları da vardır.

Çeşidlənmə prosesi, müxtəlif sahələrdə, elmdən texnologiya və sosial elmlərə qədər geniş tətbiq olunur. Məlumatların effektiv emalı, təhlili və idarə olunması üçün əsas vasitədir. Çeşidlənmənin düzgün aparılması, problemlərin həllində, qərarların qəbulunda və yeni biliklərin əldə edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır. Həmçinin, çeşidlənmə təşkilatçılıq, planlaşdırma və səmərəliliyin artırılması üçün vacib bir prosesdir.

Maraqlı bir məqam kimi qeyd edək ki, çeşidlənmə üsulları çox müxtəlifdir və həll edilən məsələnin xüsusiyyətlərindən asılı olaraq seçilir. Bu üsullar arasında alfa-rəqəmli çeşidləmə, tarixə görə çeşidləmə, ölçüyə görə çeşidləmə və s. misal göstərmək olar. Kompüter elmlərində çeşidləmə alqoritmləri məlumatların effektiv çeşidlənməsi üçün geniş istifadə olunur.