Çeynənmək – məch. Yeməyin ağız boşluğunda dişlərin köməyi ilə mexaniki olaraq xırda hissəciklərə bölünməsi, əzilməsi və yumşaldılması prosesi. Bu proses həm yeməyin udulmasını asanlaşdırır, həm də həzm sisteminin düzgün işləməsinə kömək edir. Çeynənmə zamanı dişlər yeməyi əzir, dili isə onu dişlərin arasında hərəkət etdirir və tüpürcəklə qarışdırır. Bu qarışıq daha sonra udulur və mədəyə keçir.
Çeynənmə prosesi sadəcə yeməyin kiçildilməsindən ibarət deyil. O, həm də dad reseptorlarının aktivləşməsi və qida maddələrinin ilkin emalı üçün vacibdir. Yaxşı çeynənməmiş yemək həzm sisteminə əlavə yük yaradır və həzmin pozulmasına səbəb ola bilər. Tüpürcəkdə olan fermentlər çeynənmə zamanı qida ilə qarışaraq nişastanın parçalanmasına başlayır. Bu da həzm prosesini sürətləndirir və qida maddələrinin daha effektiv mənimsənilməsinə kömək edir. Beləliklə, çeynənmə həzm sisteminin ilk və çox vacib mərhələlərindən biridir.
Maraqlı fakt kimi qeyd edək ki, fərqli mədəniyyətlərdə yeməyin çeynənmə müddəti və üsulları fərqlənə bilər. Bəzi mədəniyyətlərdə çeynənməyə daha çox önəm verilir və bu proses daha diqqətlə həyata keçirilir. Müasir həyat tərzinin sürətlənməsi ilə çoxları yeməyi kifayət qədər çeynəmədən udur ki, bu da sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.
Nəticə olaraq, çeynənmək sadə bir fiziki proses deyil, həmçinin sağlamlıq üçün əhəmiyyətli fizioloji bir funksiyadır. Yeməyi yaxşı çeynəmək həzmi asanlaşdırır, qida maddələrinin daha yaxşı mənimsənilməsini təmin edir və həzm sisteminin xəstəliklərindən qoruyur.