izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Çəpik: Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir söz olub, əsasən coşğunu, sevinci, təsdiqi ifadə etmək üçün istifadə olunan bir hərəkət və səsi bildirir. Sadəcə "əl çalmaq" deyil, daha çox coşqunluq və həyəcanla müşayiət olunan bir alqış növüdür. "Çəpik çalmaq" ifadəsi, əllərin ritmik olaraq bir-birinə vurulması ilə müşayiət olunan bir təbrik, təqdir və ya razılıq ifadəsini göstərir. Bu hərəkət, səs-küyün gücü və ritmi ilə yanaşı, ifadə edilən duyğunun intensivliyini də bildirir.

Sözün mənası, "alqışlamaq" sözünün sinonimi olsa da, ondan daha canlı və obrazlıdır. "Alqışlamaq" daha formal bir ifadəyə malikdir, halbuki "çəpik çalmaq" daha səmimi və duyğulu bir hərəkəti əks etdirir. Bu fərq, xüsusilə folklor nümunələrində, adət-ənənələrdə, eləcə də həyatın gündəlik təzahürlərində daha aydın görünür. Məsələn, qəhrəmanın qələbəsini qeyd edən bir izdihamın coşğun "çəpik çalması", sadəcə "alqışlaması"ndan daha çox təsirli və obrazlı təsvir edir.

"Çəpik çalmaq" ifadəsi, əllərin bir-birinə vurulması ilə əlaqədar olaraq, səsin xarakterini də əhatə edir. Bu səs, əllərin vurulma sürətindən və gücündən asılı olaraq, zərif bir səs-küy, yaxud da güclü və coşğun bir gurultu ola bilər. Beləliklə, "çəpik çalmaq" həm bir hərəkət, həm də bu hərəkətdən yaranan səs-küy deməkdir.

Ədəbiyyatda və xalq yaradıcılığında tez-tez rast gəlinən "çəpik çalmaq" ifadəsi, mətnə canlılıq və əhval-ruhiyyə qatır. Məsələn, verilən nümunədə ("Bəylər də qaqqıldaya-qaqqıldaya qızların oynamağına...") "çəpik çalmaq" sözü əvəzinə işlənsəydi, mətn daha canlı və təsirli olardı. Çünki bu söz sadəcə alqışlanmanı deyil, həmin alqışın coşğunluğunu və həyəcanını da ifadə edərdi.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz