Çıxarmaq felinin əsas mənası bir şeyi mövcud olduğu yerdən uzaqlaşdırmaq, ayırmaq, kənarlaşdırmaqdır. Bu, fiziki bir əməliyyat ola bilər, məsələn, bir qutudan bir əşyanı çıxarmaq, bir masadan bir fincanı götürmək və ya bir çantanı çiyindən atmaq. Hər üç halda da əşya əvvəlki mövqeyindən ayrılır və başqa bir yerə keçir və ya tamamilə kənarlaşdırılır.
Ancaq "çıxarmaq" yalnız fiziki hərəkətlərlə məhdudlaşmır. Metaforik mənada da geniş istifadə olunur. Məsələn, bir mətnin içindən bir sözü çıxarmaq, yəni onu silmək, redaktə etmək; bir siyahıdan bir adın çıxarılması, yəni onu ləğv etmək; bir hesabdan bir məbləği çıxarmaq, yəni çıxma əməliyyatı aparmaq kimi. Bu hallarda fiziki bir təmas yoxdur, amma bir şeyin başqa bir şeydən ayrılması, aradan çıxarılması, aradan qaldırılması nəzərdə tutulur.
Daha da genişləndirərək deyə bilərik ki, "çıxarmaq" həm konkret, həm də abstrakt anlayışlara tətbiq oluna bilər. Konkret mənada bir əşyanı, bir hissəni, bir elementi çıxarırıq; abstrakt mənada isə bir fikri, bir ideyanı, bir elementi çıxarırıq. Məlumat bazasından bir faylı çıxarmaq, bir dəstədən bir kartı çıxarmaq, bir müzakirədən bir mövzunu çıxarmaq – bütün bunlar "çıxarmaq" felinin müxtəlif kontekstlərdəki tətbiqlərinə misaldır.
Maraqlı bir cəhət də "çıxarmaq" felinin həm nəticəyə, həm də prosesə yönəlməsi deməkdir. Məsələn, "bir şeyi qutudan çıxardım" deyəndə həm çıxarma prosesinə, həm də nəticədə əşyanın qutunun xaricində olması faktına işarə edirik. Bu çox yönlü istifadə "çıxarmaq" felinin Azərbaycan dilinin zəngin leksikasındakı yerini və əhəmiyyətini göstərir.